Հայաստանի քարտեզի ոսկեգույն ուրվագծով ու սահմանազատման թեմայով վարչապետ Փաշինյանն առաջին անգամ Ոսկեպար ու Կիրանց մտավ մարտի 18-ին. ուղիղ ասաց՝ ինչ կլինի, եթե Բաքվի պահանջը՝ վերադարձնել նախկինում ադրբեջանաբնակ 4 գյուղերը, չկատարվի։
«Մենք հիմա կարող ենք ստեղից դուրս գանք, գնանք ասենք՝ «չէ՛, չկա՝ էն էլ չկա, էն էլ չկա, էն էլ չկա», դա նշանակում է, որ շաբաթվա վերջ պատերազմ է սկսելու», - հայտարարեց Փաշինյանը։
Աշաղի Ասկիպարա, Խեյրիմլի, Բաղանիս Այրում, Կզլհաջիլի ադրբեջանաբնակ գյուղերը հայկական Ոսկեպար, Բաղանիս, Կիրանց, Բերքաբեր գյուղերին են կպած, տեղ-տեղ խառնված։
Հայկական գյուղամեջերը Փաշինյանի այցից հետո վերածվեցին թեժ բանավեճերի հարթակների․ սահմանի գիծն ինչպե՞ս է անցնելու, ո՞ւմ տան կամ հողամասի միջով, հաջորդ հարցը՝ եթե Բաքուն Հայաստանից օկուպացրած հողերը չի վերադարձնում, մենք ինչո՞ւ ենք վերադարձնում։
«Սաղ տանք խաղաղության դիմաց, բա ինչ ստանանք», - հարցնում էր գյուղացիներից մեկը։
Մինչ մարդիկ սպասում են Նիկոլ Փաշինյանի երկրոդ գալստյանը, ընդդիմադիրներ, հայտնի-անհայտ քաղաքական գործիչներ են գնում Տավուշի գյուղամեջեր։
«Ոչ մեկին չենք հավատում ընդդիմադիր ըլնի, թե՛ պետական, թե՛ ցեղական», - ասում էի տավուշցիները։
Ապրիլի վերջին քաղաքագետ Սուրեն Պետրոսյանը ութ հոգանոց խմբով հաստատվում է Ոսկեպարում, սահմանազատմանը դեմ հանդես եկողներին հրավիրում միանալ իրեն գյուղում։
Նույն օրերին «Տավուշը հանուն հայրենիքի» քաղաքացիական շարժումն է տարածում առաջին հայտարարությունն՝ «առանց սահմանազատման սկզբունքների շուրջ վերջնական համաձայնության ու փոխադարձության սկզբունքի այս սահմանազատումը բխում է Ադրբեջանի շահերից։ Կործանարար է»։ Համաձայն չեն։
Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը հենց սահմանին գտնվող Ոսկեպարի եկեղեցում պատարագներ է անում։
«Ես Ոսկեպարում և Կիրանցում վարչապետ լինելուց հետո մի քանի անգամ եմ եղել, էս որ որոշ հոգևորականներ կան հիշել են, որ էնտեղ եկեղեցի կա, էնտեղ շոու-պատարագ են անում, քանի՞ անգամ են էս ընթացքում էդ եկեղեցու մասին հիշել ու քանի՞ անգամ են էնտեղ պատարագ արել», - Ազգային ժողովի ամբիոնից հայտարարում է վարչապետը։
Շոուն կշարունակվի, արձագանքնեց Տավուշի սրբազանը՝ հիշեցնելով Ոսկեպարում պատարագում է տարիներ շարունակ։
Տավուշի սահմանազատման թեման եռում է Տավուշի 4 գյուղերում ու խորհրդարանում՝ մինչև առաջին այցից շուրջ մեկ ամիս անց վարչապետ Վաշինյանը վերադառնում է Ոսկեպար, Կիրանց, Բերքաբեր՝ ապրիլի 17-ին։
Երկու օր անց Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման հանձանժողովները հրապարակում են այն, ինչ արդեն պայմանավորվել են. 4 գյուղերը վերադարձնում ենք Խորհրդային Միության փլուզման պահի դրությամբ գործող սահմաններով։ Ոսկեպարի ճանապարհի մեջ մխրճվող հատվածը այս փուլում չի սահմանազատվում։ Գեոդեզիական չափումներով սահմանը կնկարագրվի ու մինչև մայիս 15-ը կստորագրվի այդ մասին արձանագրությունը։
Հայ -ադրբեջանական նոր համաձայնությունը իշխանությունը ձեռքբերում է համարում, ընդդիմությունը՝ կապիտուլյացիա։ Հենց պայմանավորվածության հրապարակման օրը երեկոյան Կիրանցի հատվածում մարդիկ փակում են միջպետական ճանապարհը։
Մանրամասները ստորև․