«Ես վստահ չեմ՝ կլինի արդյոք Հայաստանի մասով առանձին փաստաթուղթ, դրա համար աշխատել է պետք, մեզ ժամանակ է անհրաժեշտ: Ավելի շուտ ես ակնկալում եմ, որ Վիլնյուսի գագաթաժողովից հետո ինչ-որ փաստաթուղթ կհայտնվի սեղանին: Ինքներդ էլ հասկանում եք՝ իրավիճակը բարդ է: Առաջին անգամն է, որ մենք փնտրում ենք մի հարցի պատասխան․ ի՞նչ անել, երբ մի պետություն որոշում է Մաքսային միություն մտնել՝ միաժամանակ արդեն պատրաստ լինելով ստորագրել Ասոցիացման համաձայնագիրը», - մանրամասնեց Մարեշը:
Միևնույն ժամանակ, Արևելյան գործընկերության հարցերով դեսպանորդը գոհունակություն հայտնեց, որ Հայաստանի իշխանությունները ամեն կերպ փորձում են առարկայական մասնակցություն ունենալ Վիլնյուսի գագաթաժողովին: Հիշեցնենք՝ նախօրեին Լիտվայի պաշտոնական աղբյուրները հաղորդեցին, որ Հայաստանը Վիլնյուսում ներկայացնելու է նախագահ Սերժ Սարգսյանը:
«Շատ կարևոր է, որ նա մասնակցելու է այդ գագաթաժողովին, որովհետև պետք է ցույց տալ, որ Հայաստանը ցանկանում է շարունակել Եվրամիության հետ համագործակցությունը ինչ-որ իմաստով: Մեր կողմից էլ՝ կա այդ շահագրգռվածությունը, բայց թե ի՞նչ կբերի Վիլնյուս Հայաստանի նախագահը, մենք չգիտենք, այդ հարցը ես կարող էի Ձեզ ուղղել»,- հայտարարեց Պետր Մարեշը:
Չեխ դիվանագետի համոզմամբ, ռազմավարական դաշնակցությունը Ռուսաստանի հետ իսկապես կարող էր էական ազդեցություն ունենալ, որպեսզի Հայաստանը այսքան կտրուկ փոխեր արտաքին քաղաքական գիծը:
«Անձամբ ինձ թվում է, որ դա կախված է անվտանգության հարցերի հետ: Այստեղ ավանդույթ կա՝ այս ոլորտում հենվել Ռուսաստանի հետ համագործակցության վրա, և Եվրամիության համար շատ բարդ է դիրքորոշում հայտնել: Դա պետք է հայերը որոշեն», - նշեց Պետր Մարեշը:
Պատասխանելով Մոսկվայի կողմից բանեցվող ճնշումների մասին հարցին, չեխ դիվանագետը արձագանքեց, թե որևէ մեկը չի կասկածում, որ այդպիսիք եղել են․- «Բայց թե ի՞նչ աստիճանի ճնշումների մասին է խոսքը, հարցրեք նախագահին»:
Պետեր Մարեշը այսօր Երևանում մասնակցում էր Արևելյան գործընկերության չորս տարիներն ամփոփող խորհրդաժողովին, իր ելույթում դեսպանորդը շեշտում էր, որ չի կարելի ձևացնել, թե ոչինչ չի պատահել: Ասաց՝ ժամանակին, երբ պատրաստվում էր այս ելույթին, մտադիր էր խոսել, թե ինչպես հաջողվեց Հայաստանին այսքան արագ հասնել Ասոցիացման համաձայնագրի նախաստորագրմանը, իսկ հիմա ստիպված է գրեթե ամեն օր Բրյուսելում մասնակցել Հայաստանի հարցով արտահերթ քննարկումների: Քննարկմանը հրավիրված Ազգային ժողովի «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցության քարտուղար Նաիրա Զոհրաբյանը հույս հայտնեց, թե առաջիկայում իրականություն չի դառնա այն չար կատակը, որ իր գլխավոր եվրոպական ինտեգրացիայի հանձնաժողովը վերանվանվելու է Եվրասիական ինտեգրացիայի խորհրդարանական հանձնաժողով: Մեզ հետ զրույցում ոչ իշխանական խմբակցության պատգամավորը համոզմունք հայտնեց, որ Սերժ Սարգսյանը մեկնելու է Վիլնյուս՝ ինչ որ փաստաթուղթ ստորագրելու․ - «Իհարկե, դա չի լինելու 4 տարի բանակցված փաստաթուղթը, բայց ես կարծում եմ, որ Եվրամիությունը ևս շահագրգիռ է երկխոսության դուռը վերջնականապես չփակելու համար: Ես կարծում եմ, որ ինչ-որ մի փաստաթուղթ, թեկուզ քաղաքական դեկլարացիայի մակարդակով, Վիլնյուսում կստորագրվի»:
Հայաստանյան քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչները այսօրվա քննարկմանը սուր քննադատում էին Հայաստանի իշխանություններին, թե միանձնյա որոշում է կայացվել, հաշվի չեն նստել հասարակության կարծիքի հետ: Իշխող Հանրապետական կուսակցությունը համաժողովին ներկայացնում էր պատգամավոր Սամվել Ֆարմանյանը, ով բավական ուշագրավ հակադարձեց՝ պնդելով, թե առանց Ասոցիացման համաձայանգրի կրկնապատկվում է բարեփոխումներ իրականացնելու պատասխանատվությունը․ - «Եթե մի դեպքում դու կարող էիր ստանալ իրավիճակ, երբ Եվրամիության հետ ասոցիացման պայմանագրի շրջանակներում ինստիտուցիոնալ այդ համագործակցությունը կօգներ մեր պետականաշինությանը, հիմա դա պարտավոր ենք անել ինքնուրույն, և դա պարտավոր ենք անել, որովհետև այլընտրանք չկա»:
Միևնույն ժամանակ, Արևելյան գործընկերության հարցերով դեսպանորդը գոհունակություն հայտնեց, որ Հայաստանի իշխանությունները ամեն կերպ փորձում են առարկայական մասնակցություն ունենալ Վիլնյուսի գագաթաժողովին: Հիշեցնենք՝ նախօրեին Լիտվայի պաշտոնական աղբյուրները հաղորդեցին, որ Հայաստանը Վիլնյուսում ներկայացնելու է նախագահ Սերժ Սարգսյանը:
«Շատ կարևոր է, որ նա մասնակցելու է այդ գագաթաժողովին, որովհետև պետք է ցույց տալ, որ Հայաստանը ցանկանում է շարունակել Եվրամիության հետ համագործակցությունը ինչ-որ իմաստով: Մեր կողմից էլ՝ կա այդ շահագրգռվածությունը, բայց թե ի՞նչ կբերի Վիլնյուս Հայաստանի նախագահը, մենք չգիտենք, այդ հարցը ես կարող էի Ձեզ ուղղել»,- հայտարարեց Պետր Մարեշը:
Չեխ դիվանագետի համոզմամբ, ռազմավարական դաշնակցությունը Ռուսաստանի հետ իսկապես կարող էր էական ազդեցություն ունենալ, որպեսզի Հայաստանը այսքան կտրուկ փոխեր արտաքին քաղաքական գիծը:
«Անձամբ ինձ թվում է, որ դա կախված է անվտանգության հարցերի հետ: Այստեղ ավանդույթ կա՝ այս ոլորտում հենվել Ռուսաստանի հետ համագործակցության վրա, և Եվրամիության համար շատ բարդ է դիրքորոշում հայտնել: Դա պետք է հայերը որոշեն», - նշեց Պետր Մարեշը:
Պատասխանելով Մոսկվայի կողմից բանեցվող ճնշումների մասին հարցին, չեխ դիվանագետը արձագանքեց, թե որևէ մեկը չի կասկածում, որ այդպիսիք եղել են․- «Բայց թե ի՞նչ աստիճանի ճնշումների մասին է խոսքը, հարցրեք նախագահին»:
Պետեր Մարեշը այսօր Երևանում մասնակցում էր Արևելյան գործընկերության չորս տարիներն ամփոփող խորհրդաժողովին, իր ելույթում դեսպանորդը շեշտում էր, որ չի կարելի ձևացնել, թե ոչինչ չի պատահել: Ասաց՝ ժամանակին, երբ պատրաստվում էր այս ելույթին, մտադիր էր խոսել, թե ինչպես հաջողվեց Հայաստանին այսքան արագ հասնել Ասոցիացման համաձայնագրի նախաստորագրմանը, իսկ հիմա ստիպված է գրեթե ամեն օր Բրյուսելում մասնակցել Հայաստանի հարցով արտահերթ քննարկումների: Քննարկմանը հրավիրված Ազգային ժողովի «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցության քարտուղար Նաիրա Զոհրաբյանը հույս հայտնեց, թե առաջիկայում իրականություն չի դառնա այն չար կատակը, որ իր գլխավոր եվրոպական ինտեգրացիայի հանձնաժողովը վերանվանվելու է Եվրասիական ինտեգրացիայի խորհրդարանական հանձնաժողով: Մեզ հետ զրույցում ոչ իշխանական խմբակցության պատգամավորը համոզմունք հայտնեց, որ Սերժ Սարգսյանը մեկնելու է Վիլնյուս՝ ինչ որ փաստաթուղթ ստորագրելու․ - «Իհարկե, դա չի լինելու 4 տարի բանակցված փաստաթուղթը, բայց ես կարծում եմ, որ Եվրամիությունը ևս շահագրգիռ է երկխոսության դուռը վերջնականապես չփակելու համար: Ես կարծում եմ, որ ինչ-որ մի փաստաթուղթ, թեկուզ քաղաքական դեկլարացիայի մակարդակով, Վիլնյուսում կստորագրվի»:
Հայաստանյան քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչները այսօրվա քննարկմանը սուր քննադատում էին Հայաստանի իշխանություններին, թե միանձնյա որոշում է կայացվել, հաշվի չեն նստել հասարակության կարծիքի հետ: Իշխող Հանրապետական կուսակցությունը համաժողովին ներկայացնում էր պատգամավոր Սամվել Ֆարմանյանը, ով բավական ուշագրավ հակադարձեց՝ պնդելով, թե առանց Ասոցիացման համաձայանգրի կրկնապատկվում է բարեփոխումներ իրականացնելու պատասխանատվությունը․ - «Եթե մի դեպքում դու կարող էիր ստանալ իրավիճակ, երբ Եվրամիության հետ ասոցիացման պայմանագրի շրջանակներում ինստիտուցիոնալ այդ համագործակցությունը կօգներ մեր պետականաշինությանը, հիմա դա պարտավոր ենք անել ինքնուրույն, և դա պարտավոր ենք անել, որովհետև այլընտրանք չկա»:
