Թուրքիայի նախկին արտգործնախարար Յաշար Յաքըշը «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ հարցարույցում կարծիք հայտնեց, թե հայ-թուրքական արձանագրությունների վավերացումը «սերտորեն կապված է» Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի լուծման հետ, եւ Թուրքիայի խորհրդարանը երբեք չի շրջանցի այս հույժ կարեւոր հարցը:
«Իմ կարծիքով, դա շատ կարեւոր հարց է: Երբ արձանագրությունները պետք է հայտնվեին խորհրդարանում, ես ասացի, որ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցում առանց որեւէ առաջընթացի շատ բարդ կլինի: Անգամ եթե կառավարությունը հանձներ արձանագրությունները խորհրդարանի վավերցմանը, շատ պատգամավորներ արձանագրությունների վավերացմանը դեմ կքվեարկեին: Երբ արձանագրությունները ստորագրվում էին, պետք է առաջարկությամբ հանդես գար ոչ թե թուրքական, այլ հայկական կողմը. հենց ստորագրման արարողության ժամանակ իր դիրքորոշումը հայտներ որոշ հարցերի շուրջ: Մենք հայկական կողմի հետ նախնական համաձայնության եկանք, բայց մենք գիտեինք, որ առանց Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցում դրական փոփոխությունների կարող են դժվարություններ ծագել խորհրդարանում արձանագրությունները վավերացնելու հարցում», - «Ազատություն» ռադիոկայանին ասաց Թուրքիայի նախկին արտգործնախարարը, ով Ստամբուլում մասնակցում է «Ակադեմիական շվեյցարա-կովկասյան ցանցի» գիտաժողովին:
Հարցին, թե արդյոք իր ասածը չի նշանակում, որ թուրքական կողմն արդեն իսկ նախապայմաններ ուներ, Յաշար Յաքըշն արձագանքեց. - «Նախապայման չէի անվանի սա: Նախապայմանը շատ բարձր է ասված, բայց պետք է հաշվի առնել, որ ղարաբաղյան խնդիրը շատ նուրբ հարց է: Ես չեմ պատկերցնում, թե թուրքական խորհրդարանում ինչպես կարող են հայ-թուրքական արձանագրությունները վավերացվել` առանց ղարաբաղյան հարցում դրական տեղաշարժերի»:
Նախկին արտգործնախարարը աշխարհի տասնյակ երկրներից ժամանած գիտնականների, քաղաքագետների առջեւ ելույթ ունենալիս նույնպես խոսեց Հայաստանի մասին` որպես Սեւծովյան տարածաշրջանի երկիր` նշելով, որ հայերն առաջինն են քրիստոնեությունն ընդունել որպես պետական կրոն: Իսկ Լեռնային Ղարաբաղի մասին բավականին ադրբեջանամետ հայտարարություններ արեց:
Յաքըշը Թուրքիայի արտաքին գերատեսչությունը ղեկավարել է 2002-2003 թվականներին` Աբդուլա Գյուլից առաջ: Նա իշխող «Արդարություն եւ զարգացում» կուսակցությունից է, Թուրքիայում եւ Ադրբեջանում բազմիցս հանդես է եկել հայ-թուրքական արձանագրությունների վավերացման դեմ:
«Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում նա ասաց, թե հայ-թուրքական հարաբերություններն այժմ միայն հասարակական շփումների փուլում են, պաշտոնական զարգացումները կապված են արձանագրությունների հետ:
«Ստեղծված պայմաններում մեծ էր ռիսկը, որ արձանագրությունները չեն վավերացվի: Կառավարությունը չէր ցանկանում հայտնվել մի իրավիճակում, երբ քննարկումները հայկական կողմի հետ ավարտված լինեին, իսկ խորհրդարանը չվավերացներ արձանագրությունները: Կարծում եմ, պետք է սպասել մեկ այլ բարենպաստ քամու, որը հնարավորություն կտա հանել այս հարցը դարակներից: Որքան հասկանում եմ, երկու կողմերն էլ բարենպաստ հող չէին նախապատրաստել գործընթացի հաջող ընթացքի համար», - ասաց Թուրքիայի նախկին արտգործնախարարն ու հավելեց. - «Եթե մենք սպասենք ու ասենք, թե հիմա մեր հերթն է, հետո ձերը, շատ ժամանակ կպահանջվի: Փոխարենը պետք է կարողանանք գտնել փոխադարձաբար ընդունելի ու ըմբռնելի ոլորտներ եւ ավելացնենք դրանք: Ողջամիտ մարդկանց միջոցով սա մի օր կավարտվի` վաղ թե ուշ: Այդ իսկ պատճառով մենք պետք է հույս դնենք ողջամիտ մարդկանց վրա, որոնք առաջ կմղեն գործընթացը»:
«Իմ կարծիքով, դա շատ կարեւոր հարց է: Երբ արձանագրությունները պետք է հայտնվեին խորհրդարանում, ես ասացի, որ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցում առանց որեւէ առաջընթացի շատ բարդ կլինի: Անգամ եթե կառավարությունը հանձներ արձանագրությունները խորհրդարանի վավերցմանը, շատ պատգամավորներ արձանագրությունների վավերացմանը դեմ կքվեարկեին: Երբ արձանագրությունները ստորագրվում էին, պետք է առաջարկությամբ հանդես գար ոչ թե թուրքական, այլ հայկական կողմը. հենց ստորագրման արարողության ժամանակ իր դիրքորոշումը հայտներ որոշ հարցերի շուրջ: Մենք հայկական կողմի հետ նախնական համաձայնության եկանք, բայց մենք գիտեինք, որ առանց Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցում դրական փոփոխությունների կարող են դժվարություններ ծագել խորհրդարանում արձանագրությունները վավերացնելու հարցում», - «Ազատություն» ռադիոկայանին ասաց Թուրքիայի նախկին արտգործնախարարը, ով Ստամբուլում մասնակցում է «Ակադեմիական շվեյցարա-կովկասյան ցանցի» գիտաժողովին:
Հարցին, թե արդյոք իր ասածը չի նշանակում, որ թուրքական կողմն արդեն իսկ նախապայմաններ ուներ, Յաշար Յաքըշն արձագանքեց. - «Նախապայման չէի անվանի սա: Նախապայմանը շատ բարձր է ասված, բայց պետք է հաշվի առնել, որ ղարաբաղյան խնդիրը շատ նուրբ հարց է: Ես չեմ պատկերցնում, թե թուրքական խորհրդարանում ինչպես կարող են հայ-թուրքական արձանագրությունները վավերացվել` առանց ղարաբաղյան հարցում դրական տեղաշարժերի»:
Նախկին արտգործնախարարը աշխարհի տասնյակ երկրներից ժամանած գիտնականների, քաղաքագետների առջեւ ելույթ ունենալիս նույնպես խոսեց Հայաստանի մասին` որպես Սեւծովյան տարածաշրջանի երկիր` նշելով, որ հայերն առաջինն են քրիստոնեությունն ընդունել որպես պետական կրոն: Իսկ Լեռնային Ղարաբաղի մասին բավականին ադրբեջանամետ հայտարարություններ արեց:
Յաքըշը Թուրքիայի արտաքին գերատեսչությունը ղեկավարել է 2002-2003 թվականներին` Աբդուլա Գյուլից առաջ: Նա իշխող «Արդարություն եւ զարգացում» կուսակցությունից է, Թուրքիայում եւ Ադրբեջանում բազմիցս հանդես է եկել հայ-թուրքական արձանագրությունների վավերացման դեմ:
«Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում նա ասաց, թե հայ-թուրքական հարաբերություններն այժմ միայն հասարակական շփումների փուլում են, պաշտոնական զարգացումները կապված են արձանագրությունների հետ:
«Ստեղծված պայմաններում մեծ էր ռիսկը, որ արձանագրությունները չեն վավերացվի: Կառավարությունը չէր ցանկանում հայտնվել մի իրավիճակում, երբ քննարկումները հայկական կողմի հետ ավարտված լինեին, իսկ խորհրդարանը չվավերացներ արձանագրությունները: Կարծում եմ, պետք է սպասել մեկ այլ բարենպաստ քամու, որը հնարավորություն կտա հանել այս հարցը դարակներից: Որքան հասկանում եմ, երկու կողմերն էլ բարենպաստ հող չէին նախապատրաստել գործընթացի հաջող ընթացքի համար», - ասաց Թուրքիայի նախկին արտգործնախարարն ու հավելեց. - «Եթե մենք սպասենք ու ասենք, թե հիմա մեր հերթն է, հետո ձերը, շատ ժամանակ կպահանջվի: Փոխարենը պետք է կարողանանք գտնել փոխադարձաբար ընդունելի ու ըմբռնելի ոլորտներ եւ ավելացնենք դրանք: Ողջամիտ մարդկանց միջոցով սա մի օր կավարտվի` վաղ թե ուշ: Այդ իսկ պատճառով մենք պետք է հույս դնենք ողջամիտ մարդկանց վրա, որոնք առաջ կմղեն գործընթացը»: