У ветраны суботні сакавіцкі поўдзень двое мужчын адмыкаюць ангар савецкай вытворчасьці, а потым спрабуюць запаволіць рух дзьвярэй, бо сіла цяжару бярэ верх. 33-тонныя дзьверы грукочуць па сталёвай каляіне, якая троху нахіляецца ўніз. Унутры велізарнай бомбастойкай пячоры мноства лёгкіх самалётаў, залітых дзённым сьвятлом.

Браняваны ангар для самалётаў зьяўляецца часткай Мілавіцкага аэраклюбу, які месьціцца на закінутай савецкай авіябазе за 40 кілямэтраў на паўночны ўсход ад Прагі.

Сёньня ў сховішчах, прызначаных для савецкіх зьнішчальнікаў, невялікія спартовыя самалёты захоўваюцца ва ўмовах, якія можна лічыць аднымі з самых бясьпечных у Эўропе.

Вайсковы аб'ект у Мілавіцах пачаў жыцьцё як казармы і трэніровачны палігон для аўстрыйскай арміі ў 1904 годзе, а пазьней выкарыстоўваўся чэхаславацкімі, а затым акупацыйнымі нацысцкімі сіламі падчас Другой сусьветнай вайны.

Пасьля савецкага ўварваньня ў Чэхаславаччыну ў 1968 годзе акупацыйныя савецкія войскі абсталявалі базу браняванымі ангарамі і іншай інфраструктурай, гатовай да вайны.

Побач з авіябазай пабудавалі горад для дзясяткаў тысяч савецкіх вайскоўцаў і іх сем'яў, злучаны прамым цягніком з Масквы да Мілавіцаў, які езьдзіў штодня.

«Яны былі як дзяржава ў дзяржаве», — сказаў Радыё Свабода Томаш Носэк, старшыня Мілавіцкага аэраклюбу, дадаўшы, што адзіныя значныя рэшткі савецкай вайсковай прысутнасьці, якія засталіся сёньня, — гэта «восем ангараў, якімі мы цяпер карыстаемся», і ўзмоцненая ўзьлётна-пасадачная паласа.

Носэк кажа, што браняваныя дзьверы ангара «вельмі непрактычныя» для пілётаў-аматараў, і клюб замяніў некалькі зь іх на лёгкія ўваходы. «Пакуль фактычна замянілі дзьверы на пяці з васьмі ангараў, — дадае ён. — Адзін зь іх прызнаны помнікам культуры, таму там нічога ня зьменіцца».

Савецкія войскі пачалі сыходзіць зь Мілавіцаў у лютым 1990 году на фоне краху камунізму ў Эўропе. Да чэрвеня 1991 году базу пакінуў апошні салдат.

Пасьля сыходу савецкіх войскаў мясцовыя жыхары знайшлі рэшткі зьнішчаных самалётаў і іншыя абломкі. З 1991 году на тэрыторыі былой савецкай базы знайшлі некалькі боепрыпасаў, якія не разарваліся.

Пасьля сыходу савецкіх войскаў зьявілася некалькі плянаў адраджэньня гэтага арэалу. На лясным участку гэтай тэрыторыі, дзе цяпер водзяцца зубры і дзікія коні, пасьпяхова створаны заказьнік.

Аднак дагэтуль толькі Мілавіцкі аэраклюб змог даць новае жыцьцё вайсковай інфраструктуры, пакінутай савецкімі войскамі.

«Гэта ідэальнае месца, — кажа Носэк у абароненым ангары, дзе знаходзіцца ягоны лёгкі самалёт у чаканьні наступнага палёту. — Тэмпэратура ўнутры нязьменная, што добра для нас».