(Зьміцер Падбярэскі: ) “Па некаторых зьвестках, музычны тэрмін “фольк-мадэрн” нарадзіўся ў асяродку ўдзельнікаў групы “Палац” з мэтай пазначыць сучаснае, актуальнае прачытаньне беларускай фальклёрнай спадчыны. “Палац” сапраўды зрабіўся першым калектывам, які сьмела, аднак пераважна з густам спалучаў моднае і спрадвечнае. За “Палацам” пайшлі многія іншыя калектывы, аж да таго, што Беларусь можна было сьмела называць буйным цэнтрам фольк-мадэрну, а самую гэтую вельмі разнастайную музыку — ці не вядучым кірункам канца мінулага — пачатку гэтага стагодзьдзяў.
Дуэт “Яр” таксама ў пэўным сэнсе паўстаў дзякуючы “Палацу”, аднак сярод выканаўцаў фольк-мадэрну ён напэўна найбольш незвычайны і арыгінальны, прадстаўляе нешта накшталт камэрнага адгалінаваньня гэтага напрамку. Марыя “Яр” Лагодзіч — голас, пэркусія ды Натальля Пятровіч — віялянчэль. Вітаю вас, дзяўчаты, у студыі Беларускай Свабоды! Вось што хачу крыху нетактоўна высьветліць на самым пачатку: вы адразу вырашылі, што для выкананьня музыкі будзе дастаткова такога вось камэрнага складу? І што паўстала раней: музычная канцэпцыя ці ваш дуэт?”
(Натальля Пятровіч: ) “Так, мы адразу вырашылі, што нас задавальняе такі наш склад. Мы працуем толькі ўдваіх”.
(Марыя Лагодзіч: ) “А што было раней? Раней паўстаў дуэт, а потым ужо паўстала канцэпцыя. Можа быць, “Яр” быў у першую чаргу створаны тры гады таму для задавальненьня сваіх уласных амбіцыяў”.
(Падбярэскі: ) “Чаму, на вашу думку, фольк-мадэрн набыў у Беларусі такую папулярнасьць, якой практычна няма ў Расеі і мала ва Ўкраіне?”
(Лагодзіч: ) “Сам фальклёр, гэтая народная крыніца — глеба была падрыхтаваная, і фальклёр такі багаты, такі разнастайны, настолькі глыбокі, што вельмі добра, што нейкім чынам гэта генэтычна праявілася ў многіх людзях, і яна зрабілі гэтую плыню — фольк-мадэрн”.
(Падбярэскі: ) “Нават у тых людзях, якія непасрэдна з фальклёрам…”
(Лагодзіч: ) “…так, не былі зьвязаныя”.
(Падбярэскі: ) “Нядаўна вы далі некалькі канцэртаў у Нямеччыне. Немцы вас успрымалі як экзотыку ці як мастацкую зьяву — як вам самім падаецца?”
(Пятровіч: ) “Я думаю, што ўсё ж як экзотыку”.
(Лагодзіч: ) “Не, я лічу, што як мастацкую зьяву!”
(Падбярэскі: ) “Ага! Значыць, спрэчкі ўнутры калектыву ўсё ж існуюць…”
(Лагодзіч: ) “Канечне, яны існуюць! Проста, як мне здаецца, большасьць немцаў, якія прыходзілі на нашыя канцэрты, былі людзьмі мастацкі адукаванымі. І тое, што мы ў мастацкім сэнсе незвычайныя — і для беларускай публікі, і для нямецкай таксама, там гэта выдатна разумелі”.
(Падбярэскі: ) “Думаю, яшчэ і з той прычыны, што сёньняшняя музыка “Яра” па сутнасьці выдатна ўпісваецца ў агульную андэграўндную плынь клюбнай музыкі Эўропы, якая вельмі-вельмі разнастайная… Я нездарма згадаў камэрцыйны аспэкт. З аднаго боку, вы сёлета выступалі разам зь Дзяржаўным канцэртным аркестрам. Хіба для кожнага музыкі гэта — мара. Як вам, спадабалася?”
(Пятровіч: ) “Мне — спадабалася. Але я не магу сказаць, што гэта было маёй марай. Гэта была проста праца”.
(Падбярэскі: ) “Прабачце! У вас акадэмічная музычная адукацыя. Вы — віялянчалістка. Выступіць на сцэне зь вялікім аркестрам — ну хіба ж гэта ня мара?!”
(Пятровіч: ) “Гэта не было для мяне нечым такім узьнёслым, я ня думала аб гэтым так вось: “Ах! Канцэрт з аркестрам!” Я проста працавала — і ўсё!”
(Лагодзіч: ) “Не, насамрэч было вельмі кайфова, таму што я разумела, што наперадзе ў мяне была вялізная заля, а ззаду — вялікая колькасьць прафэсійных музыкаў, і калі гэтыя гукі разносіліся, мне здавалася, што стваралася нешта такое агульна касьмічнае”.
(Падбярэскі: ) “А гэтыя вашы калегі па цэху, дарэчы, не глядзелі на вас як на нейкіх такіх шэрых верабейчыкаў, якія зьявіліся невядома адкуль і выконваюць невядома якую музыку?”
(Пятровіч: ) “Вось мне здаецца, што некаторыя менавіта так і глядзелі…”
(Лагодзіч: ) “Маэстра Фінберг упадабаў нашу музыку, і тады ўсім астатнім проста прыйшлося мірыцца”.
(Падбярэскі: ) “З кім, дарэчы, вы марыце выступіць разам на вялікай сцэне?”
(Пятровіч: ) “Я б хацела сыграць разам з этна-трыё “Тройца”.
(Лагодзіч: ) “Я б хацела сыграць з Эвай Бітовай што-небудзь. Гэта чэская артыстка. Яшчэ мне хочацца зрабіць нешта разам з Русяй. І ў нас ужо ёсьць нейкая такая задумка. Але яна недзе там высока лётае. Можа, калі-небудзь нешта такое і зробім”.
(Падбярэскі: ) “А вось запісы з групай “Лёгіка мэтро”. Гэта што — працяг экспэрымэнту ці далейшае разьвіцьцё таго, што вы першапачаткова задумалі?”
(Лагодзіч: ) “Не-не-не! Першапачатковае — гэта тое, што ёсьць і цяпер. Віялянчэль і голас. А сумесны праект зь “Лёгікай” — гэта была такая неабходнасьць… Віталь Супрановіч, які займаўся арганізацыяй выпуску нашага дыску, прапанаваў, каб было нястрашна выдаваць у сьвет плытку маладой беларускай групы, зрабіць нешта фарматнае, што можна было б круціць на радыё, на тэлебачаньні. Але ў выніку, акрамя Першага музычнага тэлеканалу, радыёканалу “Культура”, радыё “Сталіца” і “Аўтарадыё”, “Яр” нідзе больш не пачуеш. Не бяруць. Нефармат…”
(Падбярэскі: ) “Фэст “Басовішча” мае лёзунг “Музыка маладой Беларусі”. А вось што “Яр” — гэта ня тая музыка, што вас на “Басовішчы” не пачуць?”
(Пятровіч: ) “Я лічу, што на “Басовішча” езьдзяць больш нашы рок-гурты. А “Яр” — ён недзе паміж фолькам, рокам, і я лічу, што нам ня хопіць драйвы, каб выступіць на “Басовішчы”.
(Падбярэскі: ) “А вы, Наташа, не спрабавалі, напрыклад, з пэдаляй працаваць, праз апрацоўку гуку?”
(Пятровіч: ) “Спрабавала. Але патрэбная вельмі-вельмі добрая тэхніка. Цяпер я такой тэхнікі ня маю. Можа быць, другая нашая плытка будзе ўжо запісана з выкарыстаньнем такой тэхнікі, у такім стылі, але пакуль што гэта яшчэ пляны”.
(Лагодзіч: ) “А ня езьдзім на “Басовішча” таму, што нам патрэбная камэрная такая абстаноўка…”
(Падбярэскі: ) “Добра! Вось тут у нас абстаноўка дастаткова камэрная. Марыя! А ці не магла б ты зараз выканаць фрагмэнт тваёй самай-самай любімай песьні? Прабач, Натальля, але віялянчэлі ў нас тут у кустах няма…”
(Лагодзіч, сьпявае: ) “Казалі — у Дунаі вады многа. Ой, казалі, і ў Дунаі вады многа. Як сталі выліваць — нет нічога, Ой, як сталі ды выліваць — нет нічога”.
(Падбярэскі: ) “Дарэчы, калі паспрабаваць вось так імправізацыйна сфармуляваць ваш творчы лёзунг, як бы ён мог гучаць?”
(Лагодзіч: ) “Мне здаецца, гэта проста палёт. Музыканты — яны заўсёды лятаюць. Калі сапраўдныя музыканты… Яны заўсёды знаходзяцца ў стане нейкага палёту. Куды іх нясе — ну, гэта нешта такое абстрактнае. Таму, мне здаецца, творчы лёзунг “Яру” — гэта ляцець”.
(Падбярэскі: ) “Ляцець на крылах музыкі… Часта на вокладках альбомаў выканаўцы выказваюць падзякі розным людзям. А каму ж вы выказваеце падзяку за тое, што ёсьць такія вось, а ня іншыя?”
(Пятровіч: ) “Перш за ўсё мы выказваем падзяку нашым бацькам. Нашым настаўнікам і тым, хто нас вучыў і вучыць. І музыкантам, у якіх мы вучыліся”.
(Лагодзіч: ) “Гукарэжысэрам, людзям, якія дапамагалі нам у здымках, у запісах, якія шылі нам першыя нашы касьцюмы…”
(Падбярэскі: ) “А беларускаму народу, які, прабачце, даў вам такую невычэрпную спадчыну?..”
(Лагодзіч: ) “Не, на вокладцы альбому мы напісалі падзяку нашым бабулям. Бабулям, канечне ж!..”
(Падбярэскі: ) “Дзе вы бераце матэрыял для песень?”
(Лагодзіч: ) “Гэта бываюць і акадэмічныя зборнікі. А зусім нядаўна мы прыехалі з экспэдыцыі, мы разам з гуртом “Альтанка” былі ў Іванаўскім раёне, на маёй радзіме. Запісалі, здаецца, сем гадзінаў сьпеваў, але пры гэтым былі ўсяго ў трох вёсках. Мы вярнуліся, здаецца, на тых самых крылах! Таму што столькі інфармацыі, столькі цікавага! Гэтая годнасьць бабуль, іхныя вочы — гэта проста ўсё нейкім чынам узрушае і прыводзіць да высновы, што трэба-трэба штосьці рабіць. Бо матэрыялу сапраўды вельмі многа”.
(Падбярэскі: ) “Значыць у вас ёсьць нейкая такая моцная ўпэўненасьць у тым, што і гэты запісаны вамі матэрыял хутка ўвасобіцца ў запісы студыйныя, будзе выдадзены і дойдзе да слухачоў. Пажадаю вам удзьвюх зрабіць тое, што часам не па сілах вялікім калектывам. Дзякуй вам і да новых сустрэч!”
У перадачы прагучалі фрагмэнты народных песень “Па пясочку” ў выкананьні дуэту “Яр” і “Салдацкая” — рэмікс групы “Лёгіка мэтро”.
Дуэт “Яр” таксама ў пэўным сэнсе паўстаў дзякуючы “Палацу”, аднак сярод выканаўцаў фольк-мадэрну ён напэўна найбольш незвычайны і арыгінальны, прадстаўляе нешта накшталт камэрнага адгалінаваньня гэтага напрамку. Марыя “Яр” Лагодзіч — голас, пэркусія ды Натальля Пятровіч — віялянчэль. Вітаю вас, дзяўчаты, у студыі Беларускай Свабоды! Вось што хачу крыху нетактоўна высьветліць на самым пачатку: вы адразу вырашылі, што для выкананьня музыкі будзе дастаткова такога вось камэрнага складу? І што паўстала раней: музычная канцэпцыя ці ваш дуэт?”
(Натальля Пятровіч: ) “Так, мы адразу вырашылі, што нас задавальняе такі наш склад. Мы працуем толькі ўдваіх”.
(Марыя Лагодзіч: ) “А што было раней? Раней паўстаў дуэт, а потым ужо паўстала канцэпцыя. Можа быць, “Яр” быў у першую чаргу створаны тры гады таму для задавальненьня сваіх уласных амбіцыяў”.
(Падбярэскі: ) “Чаму, на вашу думку, фольк-мадэрн набыў у Беларусі такую папулярнасьць, якой практычна няма ў Расеі і мала ва Ўкраіне?”
(Лагодзіч: ) “Сам фальклёр, гэтая народная крыніца — глеба была падрыхтаваная, і фальклёр такі багаты, такі разнастайны, настолькі глыбокі, што вельмі добра, што нейкім чынам гэта генэтычна праявілася ў многіх людзях, і яна зрабілі гэтую плыню — фольк-мадэрн”.
(Падбярэскі: ) “Нават у тых людзях, якія непасрэдна з фальклёрам…”
(Лагодзіч: ) “…так, не былі зьвязаныя”.
(Падбярэскі: ) “Нядаўна вы далі некалькі канцэртаў у Нямеччыне. Немцы вас успрымалі як экзотыку ці як мастацкую зьяву — як вам самім падаецца?”
(Пятровіч: ) “Я думаю, што ўсё ж як экзотыку”.
(Лагодзіч: ) “Не, я лічу, што як мастацкую зьяву!”
(Падбярэскі: ) “Ага! Значыць, спрэчкі ўнутры калектыву ўсё ж існуюць…”
(Лагодзіч: ) “Канечне, яны існуюць! Проста, як мне здаецца, большасьць немцаў, якія прыходзілі на нашыя канцэрты, былі людзьмі мастацкі адукаванымі. І тое, што мы ў мастацкім сэнсе незвычайныя — і для беларускай публікі, і для нямецкай таксама, там гэта выдатна разумелі”.
(Падбярэскі: ) “Думаю, яшчэ і з той прычыны, што сёньняшняя музыка “Яра” па сутнасьці выдатна ўпісваецца ў агульную андэграўндную плынь клюбнай музыкі Эўропы, якая вельмі-вельмі разнастайная… Я нездарма згадаў камэрцыйны аспэкт. З аднаго боку, вы сёлета выступалі разам зь Дзяржаўным канцэртным аркестрам. Хіба для кожнага музыкі гэта — мара. Як вам, спадабалася?”
(Пятровіч: ) “Мне — спадабалася. Але я не магу сказаць, што гэта было маёй марай. Гэта была проста праца”.
(Падбярэскі: ) “Прабачце! У вас акадэмічная музычная адукацыя. Вы — віялянчалістка. Выступіць на сцэне зь вялікім аркестрам — ну хіба ж гэта ня мара?!”
(Пятровіч: ) “Гэта не было для мяне нечым такім узьнёслым, я ня думала аб гэтым так вось: “Ах! Канцэрт з аркестрам!” Я проста працавала — і ўсё!”
(Лагодзіч: ) “Не, насамрэч было вельмі кайфова, таму што я разумела, што наперадзе ў мяне была вялізная заля, а ззаду — вялікая колькасьць прафэсійных музыкаў, і калі гэтыя гукі разносіліся, мне здавалася, што стваралася нешта такое агульна касьмічнае”.
(Падбярэскі: ) “А гэтыя вашы калегі па цэху, дарэчы, не глядзелі на вас як на нейкіх такіх шэрых верабейчыкаў, якія зьявіліся невядома адкуль і выконваюць невядома якую музыку?”
(Пятровіч: ) “Вось мне здаецца, што некаторыя менавіта так і глядзелі…”
(Лагодзіч: ) “Маэстра Фінберг упадабаў нашу музыку, і тады ўсім астатнім проста прыйшлося мірыцца”.
(Падбярэскі: ) “З кім, дарэчы, вы марыце выступіць разам на вялікай сцэне?”
(Пятровіч: ) “Я б хацела сыграць разам з этна-трыё “Тройца”.
(Лагодзіч: ) “Я б хацела сыграць з Эвай Бітовай што-небудзь. Гэта чэская артыстка. Яшчэ мне хочацца зрабіць нешта разам з Русяй. І ў нас ужо ёсьць нейкая такая задумка. Але яна недзе там высока лётае. Можа, калі-небудзь нешта такое і зробім”.
(Падбярэскі: ) “А вось запісы з групай “Лёгіка мэтро”. Гэта што — працяг экспэрымэнту ці далейшае разьвіцьцё таго, што вы першапачаткова задумалі?”
(Лагодзіч: ) “Не-не-не! Першапачатковае — гэта тое, што ёсьць і цяпер. Віялянчэль і голас. А сумесны праект зь “Лёгікай” — гэта была такая неабходнасьць… Віталь Супрановіч, які займаўся арганізацыяй выпуску нашага дыску, прапанаваў, каб было нястрашна выдаваць у сьвет плытку маладой беларускай групы, зрабіць нешта фарматнае, што можна было б круціць на радыё, на тэлебачаньні. Але ў выніку, акрамя Першага музычнага тэлеканалу, радыёканалу “Культура”, радыё “Сталіца” і “Аўтарадыё”, “Яр” нідзе больш не пачуеш. Не бяруць. Нефармат…”
(Падбярэскі: ) “Фэст “Басовішча” мае лёзунг “Музыка маладой Беларусі”. А вось што “Яр” — гэта ня тая музыка, што вас на “Басовішчы” не пачуць?”
(Пятровіч: ) “Я лічу, што на “Басовішча” езьдзяць больш нашы рок-гурты. А “Яр” — ён недзе паміж фолькам, рокам, і я лічу, што нам ня хопіць драйвы, каб выступіць на “Басовішчы”.
(Падбярэскі: ) “А вы, Наташа, не спрабавалі, напрыклад, з пэдаляй працаваць, праз апрацоўку гуку?”
(Пятровіч: ) “Спрабавала. Але патрэбная вельмі-вельмі добрая тэхніка. Цяпер я такой тэхнікі ня маю. Можа быць, другая нашая плытка будзе ўжо запісана з выкарыстаньнем такой тэхнікі, у такім стылі, але пакуль што гэта яшчэ пляны”.
(Лагодзіч: ) “А ня езьдзім на “Басовішча” таму, што нам патрэбная камэрная такая абстаноўка…”
(Падбярэскі: ) “Добра! Вось тут у нас абстаноўка дастаткова камэрная. Марыя! А ці не магла б ты зараз выканаць фрагмэнт тваёй самай-самай любімай песьні? Прабач, Натальля, але віялянчэлі ў нас тут у кустах няма…”
(Лагодзіч, сьпявае: ) “Казалі — у Дунаі вады многа. Ой, казалі, і ў Дунаі вады многа. Як сталі выліваць — нет нічога, Ой, як сталі ды выліваць — нет нічога”.
(Падбярэскі: ) “Дарэчы, калі паспрабаваць вось так імправізацыйна сфармуляваць ваш творчы лёзунг, як бы ён мог гучаць?”
(Лагодзіч: ) “Мне здаецца, гэта проста палёт. Музыканты — яны заўсёды лятаюць. Калі сапраўдныя музыканты… Яны заўсёды знаходзяцца ў стане нейкага палёту. Куды іх нясе — ну, гэта нешта такое абстрактнае. Таму, мне здаецца, творчы лёзунг “Яру” — гэта ляцець”.
(Падбярэскі: ) “Ляцець на крылах музыкі… Часта на вокладках альбомаў выканаўцы выказваюць падзякі розным людзям. А каму ж вы выказваеце падзяку за тое, што ёсьць такія вось, а ня іншыя?”
(Пятровіч: ) “Перш за ўсё мы выказваем падзяку нашым бацькам. Нашым настаўнікам і тым, хто нас вучыў і вучыць. І музыкантам, у якіх мы вучыліся”.
(Лагодзіч: ) “Гукарэжысэрам, людзям, якія дапамагалі нам у здымках, у запісах, якія шылі нам першыя нашы касьцюмы…”
(Падбярэскі: ) “А беларускаму народу, які, прабачце, даў вам такую невычэрпную спадчыну?..”
(Лагодзіч: ) “Не, на вокладцы альбому мы напісалі падзяку нашым бабулям. Бабулям, канечне ж!..”
(Падбярэскі: ) “Дзе вы бераце матэрыял для песень?”
(Лагодзіч: ) “Гэта бываюць і акадэмічныя зборнікі. А зусім нядаўна мы прыехалі з экспэдыцыі, мы разам з гуртом “Альтанка” былі ў Іванаўскім раёне, на маёй радзіме. Запісалі, здаецца, сем гадзінаў сьпеваў, але пры гэтым былі ўсяго ў трох вёсках. Мы вярнуліся, здаецца, на тых самых крылах! Таму што столькі інфармацыі, столькі цікавага! Гэтая годнасьць бабуль, іхныя вочы — гэта проста ўсё нейкім чынам узрушае і прыводзіць да высновы, што трэба-трэба штосьці рабіць. Бо матэрыялу сапраўды вельмі многа”.
(Падбярэскі: ) “Значыць у вас ёсьць нейкая такая моцная ўпэўненасьць у тым, што і гэты запісаны вамі матэрыял хутка ўвасобіцца ў запісы студыйныя, будзе выдадзены і дойдзе да слухачоў. Пажадаю вам удзьвюх зрабіць тое, што часам не па сілах вялікім калектывам. Дзякуй вам і да новых сустрэч!”
У перадачы прагучалі фрагмэнты народных песень “Па пясочку” ў выкананьні дуэту “Яр” і “Салдацкая” — рэмікс групы “Лёгіка мэтро”.
