Гісторыя чалавека, ад якога я пачула гэтую выснову – на Жмуйдзі й куры людзі, – зусім неардынарная. За часам вайны, дзецюком, знаёмец мой, дзед Ляксей, трапіў на працу да нямецкага баўэра. І вымудрыўся ўцячы дамоў. Пехатой пратупаў цалюткую Эўропу – да хутару пад Радашкавічамі. Затое дашчэнту адмарозіў ногі. Ратаваўся народнымі сродкамі. У хаціне зь земляной падлогай і маленькімі вокнамі-вочкамі нястомна рабіў сабе прымочкі й кампрэсы – цягам усяго жыцьця. Каб ня стаць калекам. Бо трэба штомесяца адолець дарогу ў Вільню.
Мінулася вайна. Сям’я збудавала новы дом. А спадар Ляксей выбраў застацца ў хацінцы – не хацеў дакучаць радзіне сваёй немаччу. Спамінаў, думаў і хадзіў (менавіта хадзіў!) у Вільню – дух мацаваць.
Гэтак апавядаў ён мне на лаўцы пад яблыняй, паказваючы, дзе пахаваў чарговы адпалы з нагі палец. Адмарожаныя пальцы ягоныя паволі атрафаваліся й пад старасьць самастойна, без гаспадара, сыходзілі ў нябыт. Шкадаваў чалавек: болей да Вільні ўжо не дабярэцца. А таму пара, маўляў, да Бога. І дзень расстаньня назваў спакойна й годна.
На маўклівае запытаньне, што вышуквае, нямоглы, на зямлі забранай, адказаў мой суразмоўца вось гэтай прымаўкай: на Жмуйдзі ж і куры – людзі. А потым сарамяжліва дадаў: “У роднай старонцы самі мелюць жаронцы. Віленскі край... ён жывіць. На Расеі ж кажуць: у нас на Рязани и свинья в сарафане. А мы сябе мала любім. Толькі на Жмуйдзі й ведаў волі...”
І сьціх у одуме. Пакуль мы зьбіраліся запісаць зь ім тэлепраграму, памёр. У прызначаны самому сабе дзень. Засталіся ўпартая шчырасьць і гонар: на Жмуйдзі й куры людзі.
Мінулася вайна. Сям’я збудавала новы дом. А спадар Ляксей выбраў застацца ў хацінцы – не хацеў дакучаць радзіне сваёй немаччу. Спамінаў, думаў і хадзіў (менавіта хадзіў!) у Вільню – дух мацаваць.
Гэтак апавядаў ён мне на лаўцы пад яблыняй, паказваючы, дзе пахаваў чарговы адпалы з нагі палец. Адмарожаныя пальцы ягоныя паволі атрафаваліся й пад старасьць самастойна, без гаспадара, сыходзілі ў нябыт. Шкадаваў чалавек: болей да Вільні ўжо не дабярэцца. А таму пара, маўляў, да Бога. І дзень расстаньня назваў спакойна й годна.
На маўклівае запытаньне, што вышуквае, нямоглы, на зямлі забранай, адказаў мой суразмоўца вось гэтай прымаўкай: на Жмуйдзі ж і куры – людзі. А потым сарамяжліва дадаў: “У роднай старонцы самі мелюць жаронцы. Віленскі край... ён жывіць. На Расеі ж кажуць: у нас на Рязани и свинья в сарафане. А мы сябе мала любім. Толькі на Жмуйдзі й ведаў волі...”
І сьціх у одуме. Пакуль мы зьбіраліся запісаць зь ім тэлепраграму, памёр. У прызначаны самому сабе дзень. Засталіся ўпартая шчырасьць і гонар: на Жмуйдзі й куры людзі.
