5 чэрвеня ў бібліятэцы Сейму Літвы адкрылі фотавыставу «Дарогай свабоды», прысьвечаную беларускаму палітыку, палітвязьню Мікалаю Статкевічу.

«Пяць гадоў за кратамі, амаль тры гады — у поўнай ізаляцыі, безь лістоў, без адваката, бяз сувязі з роднымі. Ягоны лёс стаў сымбалем мужнасьці, прынцыповасьці і вернасьці свабоднай Беларусі. Гэтая выстава — ня толькі ўспамін аб болі і несправядлівасьці. Гэта голас салідарнасьці, голас памяці», — заявілі арганізатары выставы.

На адкрыцьці выступіў Яўген Вільскі, выканаўца абавязкаў старшыні сацыял-дэмакратычнай партыі «Народная Грамада», які нагодай для выставы назваў памятную дату:

«Пару дзён таму наш лідэр Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі Мікалай Статкевіч адзначыў пяць гадоў знаходжаньня ў турме. Агулам ён знаходзіцца ў турме больш за 12 гадоў. То бок з жыцьця чалавека проста на вецер выкінута 12 гадоў. З гэтых дванаццаці гадоў ужо хутка будзе тры гады, як мы ня маем увогуле ніякіх вестак пра Мікалая Статкевіча.

Ён быў арыштаваны адным зь першых і адзін зь першых пазбаўлены ўвогуле якой-кольвек інфармацыі. Яго ўпакавалі ў каменны мех, былы кляштарны замак у горадзе Глыбокім з мэтровымі сьценамі. І вось ужо чатыры гады ён знаходзіцца ў камэры-адзіночцы. І тры гады ад яго няма ніякіх вестак. Не дапускаецца адвакат, не праходзяць лісты, не бяруць перадачы. Мы ня ведаем, ці жывы ён увогуле. Рэжым гэтага не паказвае. Мы бачым, што рэжым баіцца гэтага чалавека.

Ёсьць яшчэ некалькі чалавек, якія знаходзяцца ў такім рэжыме інкамунікада. Але іх паказвалі. Паказвалі Ціханоўскага, паказвалі Бабарыку, паказвалі Калесьнікаву. Ад Статкевіча — мёртвая цішыня. Нібыта яго ўвогуле няма, нібыта яго не існуе».

Вільскі назваў Статкевіча рэальным лідэрам беларускай рэвалюцыі, чалавекам, які можа супрацьстаяць такім дыктатарам, як Лукашэнка і Пуцін.

«Статкевіч — рэальны жорсткі палітык, як гатовы быў супраціўляцца дыктатуры. Нездарма яго самым першым ізалявалі. Невядома, якой бы была беларуская рэвалюцыя, у які б бок пайшла, калі б ён застаўся на волі».

Першы віцэ-сьпікер парлямэнту Літвы Юозас Олекас заявіў, што Мікола Статкевіч не адступіў у сваёй барацьбе:

«Ён вядзе усіх, і ня толькі беларускім сацыял-дэмакратам, наагул беларускім дэмакратам і людзям, якія супраціўляюцца аўтарытарнаму рэжыму, але і нам паказвае прыклад. Паказвае прыклад, што мы можам, што маем, што павінны змагацца за правы чалавека, як некалі казаў наш Сьцяпанас Кайрыс, і таксама за дэмакратыю, бо за дэмакратыю змагацца ніколі не бывае зарана, можа быць толькі запозна».

Сьцяпанас Кайрыс (1879–1964) — літоўскі інжынэр, палітык-сацыял-дэмакрат, дэпутат Думы ІІ скліканьня Расейскай імпэрыі, адзін з сыгнатараў Акту аб незалежнасьці Літвы 1918 году, віцэ-сьпікер Сейму Літоўскай Рэспублікі, муж беларускай паэткі Аляізы Пашкевічанкі (Цёткі).

Удзельнікі выставы паглядзелі дакумэнтальны фільм пра Статкевіча, зьняты два гады таму, пасьля таго пачалася вайна ва Ўкраіне, пад назвай «Мікалай Статкевіч — шлях да перамогі».