Паводле Міністэрства інфармацыі Беларусі, асьвятляць прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі будуць 812 журналістаў. Столькі акрэдытацый выдала Цэнтральная выбарчая камісія.
Гэта 481 прадстаўнік з 24 беларускіх мэдыя і 331 журналіст з 70 замежных СМІ, паведамляе беларускі Мінінфарм. Згадваецца таксама, што заяўкі на акрэдытацыю прыйшлі ад такіх заходніх СМІ, як BBC, Reuters (Вялікая Брытанія), AFP (Францыя), Associated Press (ЗША), EFE (Гішпанія), France Télévisions (Францыя).
Глядзім, што яны пішуць пра выбары. У Беларусі вынікі выбараў не прызнаюцца міжнароднай супольнасьцю з 1994 году.
BBC: Безвыходнасьць, амаль няма рэклямы з кандыдатамі
Ад брытанскай мэдыякампаніі BBC выбары ў Беларусі асьвятляе Стыў Розэнбэрг, які браў інтэрвію ў Лукашэнкі ў кастрычніку пазамінулага году.
Журналіст зьвяртае ўвагу, што Беларусь «не ахопленая выбарчай ліхаманкай».
«Праедзьце па Менску і вы ня ўбачыце вялікіх рэклямных шчытоў з партрэтамі кандыдатаў, агітацыі мала», — зьвяртае ўвагу журналіст. І гаворыць пра безвыходнасьць.
Таксама Стыў Розэнбэрг успамінае пасьлявыбарныя пратэсты ў Беларусі ў 2020-м годзе і іх жорсткае задушэньне.
Ён зазначае, што іншыя кандыдаты на выбарах, зь якімі ён гутарыў, падтрымліваюць Лукашэнку і яшчэ да абвяшчэньня вынікаў гавораць пра ягоную перамогу як факт.
Associated Press: Галоўныя апанэнты выехалі за мяжу ці кінутыя за краты
Амэрыканскае агенцтва Associated Press у сваім матэрыяле пра беларускія выбары таксама шмат увагі прысьвяціла пратэстам у 2020 годзе. Згадваецца, што «галоўныя апанэнты Лукашэнкі выехалі за мяжу ці кінутыя за краты». Журналісты пішуць пра 1300 палітычных зьняволеных за кратамі, сярод якіх нобэлеўскі ляўрэат Алесь Бяляцкі.
«З пачатку ліпеня Лукашэнка памілаваў больш за 250 чалавек, якіх актывісты называюць палітычнымі зьняволенымі. Аднак у той жа час улады спрабавалі выкараніць іншадумства, арыштоўваючы сотні людзей падчас рэйдаў, накіраваных на сваякоў і сяброў палітычных зьняволеных», — падкрэсьлівае агенцтва.
Таксама згадваецца, што пасьля мінулых прэзыдэнцкіх выбараў і рэпрэсій пасьля іх з Беларусі выехалі каля паўмільёна чалавек.
AFP: «Я б хацела, каб гэта скончылася як мага хутчэй»
Журналісты Agence France-Presse апыталі жыхароў Гомля і бліжэйшых раёнаў, бо адтуль недалёка ад мяжы з Украінай. У асноўным гаварылі не пра выбары, а пра вайну ва Ўкраіне.
«Я б хацела, каб гэта ўсё скончылася як мага хутчэй», — сказала выданьню адна з мясцовых жыхарак.
Іншая суразмоўца прыгадала, што да вайны спакойна езьдзіла ў Чарнігаў.
«Было сапраўды выдатна, калі мы маглі спакойна падарожнічаць. Часам мы наведваліся па пакупкі ў Чарнігаў», — сказала яна.
Выбары ж у матэрыяле згадваюцца толькі ў кантэксьце вайны ва Ўкраіне: ці магчымая нейкая небясьпека для Беларусі, на думку мясцовых жыхароў.
«Захаду хочуць паказаць ціхія, спакойныя выбары, дзе перамагае Лукашэнка»
Намесьнік старшыні Беларускай асацыяцыі журналістаў Барыс Гарэцкі называе магчымасьць прыезду ў Беларусь заходніх журналістаў «часткай прапагандысцкай апэрацыі». На ягоную думку, такім чынам беларускія ўлады хочуць стварыць карцінку для Захаду.
«Ёсьць замежныя журналісты, якія не атрымалі акрэдытацыі, хаця прасілі яе. Дапусьцілі некаторых заходніх журналістаў са спадзевам, што на Захад пойдзе карцінка спакойнага Менску, без пратэстаў, без абурэньняў, дзе Лукашэнка перамагае ў атмасфэры суцэльнага сьвята», — кажа Барыс Гарэцкі.
Гарэцкі параўноўвае сытуацыю з 2020 годам, калі атрымаць акрэдытацыю для працы на беларускіх выбарах заходнім журналістам было нашмат цяжэй. Тады беларускія ўлады баяліся, што заходнія мэдыя пакажуць пратэсты ў краіне.
«Сытуацыя ў грамадзтве пачала выходзіць з-пад кантролю яшчэ з прыходам каранавірусу. А ўжо ўлетку, калі журналісты зьвярталіся па акрэдытацыю, стаялі шэрагі падтрымкі незалежных кандыдатаў. Такая карцінка беларускаму рэжыму на заходніх тэлеканалах была ня трэба. Таму рабілася ўсё, каб не дапусьціць журналістаў: сьпярша каранавірус, пасьля іх проста адлоўлівалі ў аэрапорце і разварочвалі», — успамінае Барыс Гарэцкі.
Выбары 2025 году ў Беларусі
- Выбары прэзыдэнта Беларусі прызначылі на 26 студзеня 2025 году — нашмат раней, чым можна было чакаць. Паводле заканадаўства, сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі павінны былі адбыцца не пазьней за 20 ліпеня 2025 году.
- Аляксандар Лукашэнка адразу ж заявіў пра намер працягнуць сваю ўладу над краінай яшчэ прынамсі на 5 гадоў. Гэтыя выбары сталі сёмымі для аўтарытарнага кіраўніка дзяржавы. Колькі часу Лукашэнка застаецца ва ўладзе: онлайн-лічыльнік.
- Офіс Сьвятланы Ціханоўскай, Аб’яднаны пераходны кабінэт і Каардынацыйная рада пасьля гэтага выпусьцілі сумесную заяву, у якой падкрэсьлілі, што электаральная кампанія праводзіцца ў сытуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Беларусі, а Аляксандар Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадзтва, і заклікалі беларусаў «выказаць свой пратэст шляхам галасаваньня супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу».
- Гэтыя выбары ў Беларусі пры Лукашэнку насілі, паводле міжнародных арганізацый, несвабодны і недэмакратычны характар. Выбарчая кампанія праходзіла ва ўмовах шырокамаштабных рэпрэсій і палітычнага крызісу, які цягнецца ад папярэдніх прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году. 97% членаў выбаркамаў працавала на папярэдніх выбарах, вынікае з дакладу ініцыятывы былых сілавікоў BelPol.
- Паводле ЦВК, яўка на выбарах склала 86,82%. Ужо ў ноч на 27 студзеня Цэнтральная выбарчая камісія заявіла, што за Лукашэнку прагаласавалі 86,82% выбарнікаў. 3 лютага ў ЦВК заявілі, што згодна з канчатковымі вынікамі Аляксандар Лукашэнка атрымаў 5 136 293 галасы (86,82%), Сяргей Сыранкоў — 189 740 галасоў, Алег Гайдукевіч — 119 272 галасы, Ганна Канапацкая — 109 760 галасоў, Аляксандар Хіжняк — 102 789 галасоў.
- У Эўрапарлямэнце 22 студзеня ўхвалілі рэзалюцыю, у якой заклікалі не прызнаваць прэзыдэнцкія выбары 26 студзеня і легітымнасьць Лукашэнкі. Праваабаронцы Libereco і «Вясны» назвалі выбары ў Беларусі «прапагандысцкім шоў», Міжнародны інстытут дэмакратыі і садзейнічаньня выбарам — «„самапрызначэньнем“ Лукашэнкі», а гендакладчык ПАРЭ па дэмакратычнай Беларусі Рышард Пэтру заявіў, што яны «стануць чарговай фікцыяй». У Amnesty International адзначылі ўзмацненьне палітычных рэпрэсій перад выбарамі.
- Папярэднія выбары 9 жніўня 2020 году прайшлі ва ўмовах масавых фальсыфікацыяў і адзначыліся самымі масавымі пратэстамі за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі. Вынікі выбараў не прызнала міжнародная супольнасьць, краіны Захаду неаднойчы ўводзілі санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі, якога ня лічаць легітымным прэзыдэнтам Беларусі. Палітычны крызіс, які ўзьнік пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі, і шырокамаштабныя рэпрэсіі ў краіне працягваюцца дагэтуль. У сувязі з пагрозай палітычнага перасьледу Беларусь пасьля 2020 году, паводле розных ацэнак, пакінулі сотні тысяч беларусаў. У Беларусі ліквідавалі амаль амаль усе палітычныя партыі, грамадзкі сэктар краіны, пачынаючы з пасьлявыбарчага пэрыяду 2020 году, страціў больш за 1,8 тысячы некамэрцыйных арганізацыяў. Пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі фармаваньнямі/арганізацыямі» і заблякавалі практычна ўсе незалежныя СМІ, журналісты гэтых мэдыя сутыкнуліся з затрыманьнямі, адміністрацыйным і крымінальным перасьледам, многія вымушана пакінулі краіну і працягнулі працаваць з-за мяжы.
Форум