Што вы ведаеце пра магнацкі род Радзівілаў? ТЭСТ

Не, першым прадстаўніком роду лічыцца Радзівіл (пасьля хросту Мікалай) Осьцікавіч. Гэта дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, які жыў у XV стагодзьдзі і памёр у 1477 годзе. Дата яго нараджэньня невядомая. Быў маршалкам гаспадарскім (1440–1452) і земскім (1433–1434 і 1463–1474), ваяводам троцкім (з 1466) і кашталянам віленскім (з 1475). Ягонае імя стала прозьвішчам наступных пакаленьняў роду.

Не, першым прадстаўніком роду лічыцца Радзівіл (пасьля хросту Мікалай) Осьцікавіч. Гэта дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, які жыў у XV стагодзьдзі і памёр у 1477 годзе. Дата яго нараджэньня невядомая. Быў маршалкам гаспадарскім (1440–1452) і земскім (1433–1434 і 1463–1474), ваяводам троцкім (з 1466) і кашталянам віленскім (з 1475). Ягонае імя стала прозьвішчам наступных пакаленьняў роду.

Так, першым прадстаўніком роду лічыцца Радзівіл (пасьля хросту Мікалай) Осьцікавіч. Гэта дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, які жыў у XV стагодзьдзі і памёр у 1477 годзе. Дата яго нараджэньня невядомая. Быў маршалкам гаспадарскім (1440–1452) і земскім (1433–1434 і 1463–1474), ваяводам троцкім (з 1466) і кашталянам віленскім (з 1475). Ягонае імя стала прозьвішчам наступных пакаленьняў роду.

Не, гэта быў балцкі род. Бацькам першага Радзівіла-Мікалая быў літоўскі баярын Осьцік з Кернава, які ўпершыню згадваецца ў 1398 годзе як адзін са сьведак падпісаньня дамовы Вітаўта з крыжакамі на востраве Салін — Востраўскага пагадненьня. Осьцік прыняў каталіцтва і стаў Крысьцінам. Пра яго вядома, што ён прыняў герб «Трубы» і быў гарачым праціўнікам уніі з Польшчай.

Не, гэта быў балцкі род. Бацькам першага Радзівіла-Мікалая быў літоўскі баярын Осьцік з Кернава, які ўпершыню згадваецца ў 1398 годзе як адзін са сьведак падпісаньня дамовы Вітаўта з крыжакамі на востраве Салін — Востраўскага пагадненьня. Осьцік прыняў каталіцтва і стаў Крысьцінам. Пра яго вядома, што ён прыняў герб «Трубы» і быў гарачым праціўнікам уніі з Польшчай.

Так, гэта быў балцкі род. Бацькам першага Радзівіла-Мікалая быў літоўскі баярын Осьцік з Кернава, які ўпершыню згадваецца ў 1398 годзе як адзін са сьведак падпісаньня дамовы Вітаўта з крыжакамі на востраве Салін — Востраўскага пагадненьня. Осьцік прыняў каталіцтва і стаў Крысьцінам. Пра яго вядома, што ён прыняў герб «Трубы» і быў гарачым праціўнікам уніі з Польшчай.

Так, Радзівілы вельмі хутка ўспрынялі беларускую культуру і старабеларускую мову. Калі ў другой палове XVI стагодзьдзя некаторыя прадстаўнікі роду пачалі карыстацца польскай мовай, беларускі асьветнік Сымон Будны з папрокам заклікаў іх не адмаўляцца ад мовы бацькоў — старабеларускай: «Слушная бо речь ест, абы ваши княжацские милости того народу язык миловати рачили, въ котором давъные предъки и их княжацъские милости панове отци ваших княжецских милости славне преднейшие преложеньства несуть».

Радзівілы вельмі хутка ўспрынялі беларускую культуру і старабеларускую мову. Калі ў другой палове XVI стагодзьдзя некаторыя прадстаўнікі роду пачалі карыстацца польскай мовай, беларускі асьветнік Сымон Будны з папрокам заклікаў іх не адмаўляцца ад мовы бацькоў — старабеларускай: «Слушная бо речь ест, абы ваши княжацские милости того народу язык миловати рачили, въ котором давъные предъки и их княжацъские милости панове отци ваших княжецских милости славне преднейшие преложеньства несуть».

Радзівілы вельмі хутка ўспрынялі беларускую культуру і старабеларускую мову. Калі ў другой палове XVI стагодзьдзя некаторыя прадстаўнікі роду пачалі карыстацца польскай мовай, беларускі асьветнік Сымон Будны з папрокам заклікаў іх не адмаўляцца ад мовы бацькоў — старабеларускай: «Слушная бо речь ест, абы ваши княжацские милости того народу язык миловати рачили, въ котором давъные предъки и их княжацъские милости панове отци ваших княжецских милости славне преднейшие преложеньства несуть».

Не, выдадзеная ў Берасьці ў 1563 годзе друкаваная Біблія была перакладам на тагачасную літаратурную польскую мову. Як пішуць у энцыкляпэдыях, Берасьцейская Біблія стала «адным зь першых поўных перакладаў новага часу з моў арыгіналу: іўрыта і грэцкай мовы». Цяпер яна лічыцца самай вялікай і багата аформленай беларускай друкаванай кнігай XVI стагодзьдзя.

Не, выдадзеная ў Берасьці ў 1563 годзе друкаваная Біблія была перакладам на тагачасную літаратурную польскую мову. Як пішуць у энцыкляпэдыях, Берасьцейская Біблія стала «адным зь першых поўных перакладаў новага часу з моў арыгіналу: іўрыта і грэцкай мовы». Цяпер яна лічыцца самай вялікай і багата аформленай беларускай друкаванай кнігай XVI стагодзьдзя.

Так, выдадзеная ў Берасьці ў 1563 годзе друкаваная Біблія была перакладам на тагачасную літаратурную польскую мову. Як пішуць у энцыкляпэдыях, Берасьцейская Біблія стала «адным зь першых поўных перакладаў новага часу з моў арыгіналу: іўрыта і грэцкай мовы». Цяпер яна лічыцца самай вялікай і багата аформленай беларускай друкаванай кнігай XVI стагодзьдзя.

Не, Барбара Радзівіл (1520–1551) была вялікай княгіняй літоўскай і каралевай польскай. Яе лёс — адна з самых вялікіх загадак беларускай гісторыі. Будучы маладой удавой ваяводы троцкага Станіслава Гаштольда, яна ў 1543 годзе пазнаёмілася з каралевічам Жыгімонтам Аўгустам і неўзабаве пачала зь ім сустракацца — спачатку патаемна, а пасьля сьмерці жонкі каралевіча, Эльжбеты Габсбург, — адкрыта, і неўзабаве патаемна пажаніліся. У 1548 годзе каралевіч стаў каралём і вялікім князем, а яго жонка Барбара — каралевай і вялікай княгіняй. Шлюб адмоўна ўспрыняла Бона Сфорца, маці новага караля, і на знак пратэсту вярнулася ў Італію. Лічыцца, што Барбару Радзівіл атруцілі на яе загад.

Не, Барбара Радзівіл (1520–1551) была вялікай княгіняй літоўскай і каралевай польскай. Яе лёс — адна з самых вялікіх загадак беларускай гісторыі. Будучы маладой удавой ваяводы троцкага Станіслава Гаштольда, яна ў 1543 годзе пазнаёмілася з каралевічам Жыгімонтам Аўгустам і неўзабаве пачала зь ім сустракацца — спачатку патаемна, а пасьля сьмерці жонкі каралевіча, Эльжбеты Габсбург, — адкрыта, і неўзабаве патаемна пажаніліся. У 1548 годзе каралевіч стаў каралём і вялікім князем, а яго жонка Барбара — каралевай і вялікай княгіняй. Шлюб адмоўна ўспрыняла Бона Сфорца, маці новага караля, і на знак пратэсту вярнулася ў Італію. Лічыцца, што Барбару Радзівіл атруцілі на яе загад.

Так, Барбара Радзівіл (1520–1551) была вялікай княгіняй літоўскай і каралевай польскай. Яе лёс — адна з самых вялікіх загадак беларускай гісторыі. Будучы маладой удавой ваяводы троцкага Станіслава Гаштольда, яна ў 1543 годзе пазнаёмілася з каралевічам Жыгімонтам Аўгустам і неўзабаве пачала зь ім сустракацца — спачатку патаемна, а пасьля сьмерці жонкі каралевіча, Эльжбеты Габсбург, — адкрыта, і неўзабаве патаемна пажаніліся. У 1548 годзе каралевіч стаў каралём і вялікім князем, а яго жонка Барбара — каралевай і вялікай княгіняй. Шлюб адмоўна ўспрыняла Бона Сфорца, маці новага караля, і на знак пратэсту вярнулася ў Італію. Лічыцца, што Барбару Радзівіл атруцілі на яе загад.

Не, да Швэцыі. Кейданская унія была падпісаная 20 верасьня 1655 году ў мястэчку Кейданы некалькімі магнатамі Вялікага Княства Літоўскага на чале зь вялікім гетманам Янушам Радзівілам, з аднаго боку, і швэдзкім каралём Карлам X Густавам, з другога. Паводле ўмоваў уніі Вялікае Княства Літоўскае выходзіла з саюзу з Польскім каралеўствам і заключала саюз з каралеўствам швэдзкім, а швэдзкі кароль рабіўся вялікім князем літоўскім. Але большасьць магнатаў і шляхты на чале зь віцебскім ваяводам Паўлам Янам Сапегам не падтрымалі Януша Радзівіла. І хоць Кейданская унія не адбылася, некаторыя гісторыкі сьцьвярджаюць, што ў Княстве пасьпелі зьявіцца швэдзкія зьбіральнікі падаткаў.

Так, да Швэцыі. Кейданская унія была падпісаная 20 верасьня 1655 году ў мястэчку Кейданы некалькімі магнатамі Вялікага Княства Літоўскага на чале зь вялікім гетманам Янушам Радзівілам, з аднаго боку, і швэдзкім каралём Карлам X Густавам, з другога. Паводле ўмоваў уніі Вялікае Княства Літоўскае выходзіла з саюзу з Польскім каралеўствам і заключала саюз з каралеўствам швэдзкім, а швэдзкі кароль рабіўся вялікім князем літоўскім. Але большасьць магнатаў і шляхты на чале зь віцебскім ваяводам Паўлам Янам Сапегам не падтрымалі Януша Радзівіла. І хоць Кейданская унія не адбылася, некаторыя гісторыкі сьцьвярджаюць, што ў Княстве пасьпелі зьявіцца швэдзкія зьбіральнікі падаткаў.

Не, да Швэцыі. Кейданская унія была падпісаная 20 верасьня 1655 году ў мястэчку Кейданы некалькімі магнатамі Вялікага Княства Літоўскага на чале зь вялікім гетманам Янушам Радзівілам, з аднаго боку, і швэдзкім каралём Карлам X Густавам, з другога. Паводле ўмоваў уніі Вялікае Княства Літоўскае выходзіла з саюзу з Польскім каралеўствам і заключала саюз з каралеўствам швэдзкім, а швэдзкі кароль рабіўся вялікім князем літоўскім. Але большасьць магнатаў і шляхты на чале зь віцебскім ваяводам Паўлам Янам Сапегам не падтрымалі Януша Радзівіла. І хоць Кейданская унія не адбылася, некаторыя гісторыкі сьцьвярджаюць, што ў Княстве пасьпелі зьявіцца швэдзкія зьбіральнікі падаткаў.

Так. Хоць гісторыкі спрачаюцца наконт гэтага, але лічыцца, што каронны крайчы Марцін Мікалай Караль Радзівіл (1705–1782) усё ж стаў юдэем. Ён атачыў сябе габрэямі, вывучаў іўрыт, адпаведна апранаўся і кожную пятніцу ладзіў для юдэяў банкеты. Сваякі абвясьцілі яго вар’ятам. У 1748 кароль і вялікі князь Аўгуст Сас перадаў Марціна Мікалая Радзівіла пад апеку Гераніму Флярыяну Радзівілу, які трымаў яго пад вартай у Белай і Слуцку. Пазьней апеку над ім пераняў Міхал Казімір Радзівіл.

Хоць гісторыкі спрачаюцца наконт гэтага, але лічыцца, што каронны крайчы Марцін Мікалай Караль Радзівіл (1705–1782) усё ж стаў юдэем. Ён атачыў сябе габрэямі, вывучаў іўрыт, адпаведна апранаўся і кожную пятніцу ладзіў для юдэяў банкеты. Сваякі абвясьцілі яго вар’ятам. У 1748 кароль і вялікі князь Аўгуст Сас перадаў Марціна Мікалая Радзівіла пад апеку Гераніму Флярыяну Радзівілу, які трымаў яго пад вартай у Белай і Слуцку. Пазьней апеку над ім пераняў Міхал Казімір Радзівіл.

Хоць гісторыкі спрачаюцца наконт гэтага, але лічыцца, што каронны крайчы Марцін Мікалай Караль Радзівіл (1705–1782) усё ж стаў юдэем. Ён атачыў сябе габрэямі, вывучаў іўрыт, адпаведна апранаўся і кожную пятніцу ладзіў для юдэяў банкеты. Сваякі абвясьцілі яго вар’ятам. У 1748 кароль і вялікі князь Аўгуст Сас перадаў Марціна Мікалая Радзівіла пад апеку Гераніму Флярыяну Радзівілу, які трымаў яго пад вартай у Белай і Слуцку. Пазьней апеку над ім пераняў Міхал Казімір Радзівіл.

Хоць гісторыкі спрачаюцца наконт гэтага, але лічыцца, што каронны крайчы Марцін Мікалай Караль Радзівіл (1705–1782) усё ж стаў юдэем. Ён атачыў сябе габрэямі, вывучаў іўрыт, адпаведна апранаўся і кожную пятніцу ладзіў для юдэяў банкеты. Сваякі абвясьцілі яго вар’ятам. У 1748 кароль і вялікі князь Аўгуст Сас перадаў Марціна Мікалая Радзівіла пад апеку Гераніму Флярыяну Радзівілу, які трымаў яго пад вартай у Белай і Слуцку. Пазьней апеку над ім пераняў Міхал Казімір Радзівіл.

Караль Радзівіл «Пане Каханку» рыхтаваўся займець свой флёт у Чорным і Балтыйскім моры, таму меў школу марскіх афіцэраў, а на азёрах і каналах у прадмесьці Нясьвіжа Альбе — сапраўдны флёт з баявымі караблямі. Каб уразіць караля сваім багацьцем, Радзівіл арганізаваў марскі бой, які імітаваў бой, што адбываўся з 31 ліпеня па 4 жніўня 1704 году, калі ангельска-галяндзкі флёт штурмам захапіў гішпанскую крэпасьць Гібралтар. У выніку радзівілаўскай «імітацыі» былі забітыя і параненыя.

Так, гэта быў сапраўдны марскі бой. Караль Радзівіл «Пане Каханку» рыхтаваўся займець свой флёт у Чорным і Балтыйскім моры, таму меў школу марскіх афіцэраў, а на азёрах і каналах у прадмесьці Нясьвіжа Альбе — сапраўдны флёт з баявымі караблямі. Каб уразіць караля сваім багацьцем, Радзівіл арганізаваў марскі бой, які імітаваў бой, што адбываўся з 31 ліпеня па 4 жніўня 1704 году, калі ангельска-галяндзкі флёт штурмам захапіў гішпанскую крэпасьць Гібралтар. У выніку радзівілаўскай «імітацыі» былі забітыя і параненыя.

Караль Радзівіл «Пане Каханку» рыхтаваўся займець свой флёт у Чорным і Балтыйскім моры, таму меў школу марскіх афіцэраў, а на азёрах і каналах у прадмесьці Нясьвіжа Альбе — сапраўдны флёт з баявымі караблямі. Каб уразіць караля сваім багацьцем, Радзівіл арганізаваў марскі бой, які імітаваў бой, што адбываўся з 31 ліпеня па 4 жніўня 1704 году, калі ангельска-галяндзкі флёт штурмам захапіў гішпанскую крэпасьць Гібралтар. У выніку радзівілаўскай «імітацыі» былі забітыя і параненыя.

Так, Марыя Магдалена Радзівіл з роду Завішаў была жонкай князя Мікалая Радзівіла. Яна вырасла на Меншчыне, у Ігуменскім павеце. Зь Мікалаем Радзівілам жыла ў Кухцічах (сёньня Узьдзенскі раён). Абое былі вялікімі беларускімі патрыётамі. Мікалай загінуў на фронце ў 1914 годзе. Магдалена фінансавала беларускае выдавецтва «Загляне сонца і ў наша аконца», Беларускае выдавецкае таварыства, газэту «Беларус», таварыствы цьвярозасьці, шпіталі, сельскія крамы, адкрывала беларускія школы. Блізка кантактавала з Вацлавам Іваноўскім, Iванам і Антонам Луцкевічамі, Раманам Скірмунтам, Аляксандрам Уласавым, Эдвардам Вайніловічам і іншымі дзеячамі беларускага нацыянальнага руху. У 1917 годзе ахвяравала дыямэнтавае калье на заснаваньне беларускай грэка-каталіцкай калегіі ў Рыме.

Не. Марыя Магдалена Радзівіл з роду Завішаў была жонкай князя Мікалая Радзівіла. Яна вырасла на Меншчыне, у Ігуменскім павеце. Зь Мікалаем Радзівілам жыла ў Кухцічах (сёньня Узьдзенскі раён). Абое былі вялікімі беларускімі патрыётамі. Мікалай загінуў на фронце ў 1914 годзе. Магдалена фінансавала беларускае выдавецтва «Загляне сонца і ў наша аконца», Беларускае выдавецкае таварыства, газэту «Беларус», таварыствы цьвярозасьці, шпіталі, сельскія крамы, адкрывала беларускія школы. Блізка кантактавала з Вацлавам Іваноўскім, Iванам і Антонам Луцкевічамі, Раманам Скірмунтам, Аляксандрам Уласавым, Эдвардам Вайніловічам і іншымі дзеячамі беларускага нацыянальнага руху. У 1917 годзе ахвяравала дыямэнтавае калье на заснаваньне беларускай грэка-каталіцкай калегіі ў Рыме.

Не. Марыя Магдалена Радзівіл з роду Завішаў была жонкай князя Мікалая Радзівіла. Яна вырасла на Меншчыне, у Ігуменскім павеце. Зь Мікалаем Радзівілам жыла ў Кухцічах (сёньня Узьдзенскі раён). Абое былі вялікімі беларускімі патрыётамі. Мікалай загінуў на фронце ў 1914 годзе. Магдалена фінансавала беларускае выдавецтва «Загляне сонца і ў наша аконца», Беларускае выдавецкае таварыства, газэту «Беларус», таварыствы цьвярозасьці, шпіталі, сельскія крамы, адкрывала беларускія школы. Блізка кантактавала з Вацлавам Іваноўскім, Iванам і Антонам Луцкевічамі, Раманам Скірмунтам, Аляксандрам Уласавым, Эдвардам Вайніловічам і іншымі дзеячамі беларускага нацыянальнага руху. У 1917 годзе ахвяравала дыямэнтавае калье на заснаваньне беларускай грэка-каталіцкай калегіі ў Рыме.

Не, на апошняга ардыната Нясьвіжа Альбрэхта Антонія Радзівіла (1885–1935). Ён браў удзел у дыпляматычнай дзейнасьці БНР. Ягоная дачка Эльжбета падчас прыезду ў Беларусь у 2009 годзе заявіла: «Гэта вялікая ганьба, што вы ў Беларусі не гаворыце па-беларуску... Ведаеце, калі б нас не пагналі адсюль у 1939-м, я сёньня размаўляла б па-беларуску. Бо мой бацька зь нясьвіжцамі размаўляў выключна па-беларуску». Савецкі ўрад хацеў наладзіць супрацоўніцтва з Антоніем Радзівілам, але той адмовіўся. Тады ў 1926 годзе забіць яго ў Заходнюю Беларусь паслалі дывэрсійную групу на чале з будучым Героем Савецкага Саюзу Кірылам Арлоўскім, але замах у лесе падчас аб'езду ўладаньняў аказаўся няўдалым. Кучар убачыў партызан, пагнаў коней і ўцёк.

Не, на апошняга ардыната Нясьвіжа Альбрэхта Антонія Радзівіла (1885–1935). Ён браў удзел у дыпляматычнай дзейнасьці БНР. Ягоная дачка Эльжбета падчас прыезду ў Беларусь у 2009 годзе заявіла: «Гэта вялікая ганьба, што вы ў Беларусі не гаворыце па-беларуску... Ведаеце, калі б нас не пагналі адсюль у 1939-м, я сёньня размаўляла б па-беларуску. Бо мой бацька зь нясьвіжцамі размаўляў выключна па-беларуску». Савецкі ўрад хацеў наладзіць супрацоўніцтва з Антоніем Радзівілам, але той адмовіўся. Тады ў 1926 годзе забіць яго ў Заходнюю Беларусь паслалі дывэрсійную групу на чале з будучым Героем Савецкага Саюзу Кірылам Арлоўскім, але замах у лесе падчас аб'езду ўладаньняў аказаўся няўдалым. Кучар убачыў партызан, пагнаў коней і ўцёк.

Так, на апошняга ардыната Нясьвіжа Альбрэхта Антонія Радзівіла (1885–1935). Ён браў удзел у дыпляматычнай дзейнасьці БНР. Ягоная дачка Эльжбета падчас прыезду ў Беларусь у 2009 годзе заявіла: «Гэта вялікая ганьба, што вы ў Беларусі не гаворыце па-беларуску... Ведаеце, калі б нас не пагналі адсюль у 1939-м, я сёньня размаўляла б па-беларуску. Бо мой бацька зь нясьвіжцамі размаўляў выключна па-беларуску». Савецкі ўрад хацеў наладзіць супрацоўніцтва з Антоніем Радзівілам, але той адмовіўся. Тады ў 1926 годзе забіць яго ў Заходнюю Беларусь паслалі дывэрсійную групу на чале з будучым Героем Савецкага Саюзу Кірылам Арлоўскім, але замах у лесе падчас аб'езду ўладаньняў аказаўся няўдалым. Кучар убачыў партызан, пагнаў коней і ўцёк.