— А дзе цяпер Лідзія Ярмошына?
— Пра гэта ня ведае ні google, ні штучны інтэлект. А гэта таму, што топ-чыноўнікі ў атачэньні Лукашэнкі і падбіраюцца з пэрсонаў са знакам «ніхто». Яны ўзносяцца на вышыні ўлады, верна служаць босу, парушаючы ўсе магчымыя законы, а ўрэшце вяртаюцца ў становішча «ніхто», бо ўласна нічога зь сябе не ўяўляюць. Ні яны нікому не цікавыя, ні ім ніхто не цікавы.
У нармальным сьвеце асоба, якая чвэрць стагодзьдзя кіравала выбарамі, піша кнігі, чытае лекцыі, стварае свой фонд, скажам, для падтрымкі маладых палітыкаў. Да яе па камэнтары зьвяртаюцца журналісты... Можа быць, некалі Ярмошынай зацікавіцца суд. Можа быць, які-небудзь новы Дастаеўскі напіша сваіх новых «Бесаў». А пакуль — цішыня.
— Чаму лібэральна-дэмакратычнымі ў нас і ў Расеі называюцца партыі адваротнага кірунку?
— Гэта ня партыі, а сытуацыйныя ўтварэньні «пры ўладзе». Яны ня маюць сваіх базавых поглядаў ці каштоўнасьцяў (лібэралізм, дэмакратыя). З аднаго боку, яны робяць выгляд, што яны «нармальная партыя» (як на Захадзе), з другога боку — іх пазыцыя цалкам антызаходняя... Давай я назавуся тым, чаго на дух не пераношу, і на знак помсты буду рабіць усё наадварот гэтай назьве.
Ёсьць два словы, два індыкатары іхнага кірунку — хлусьня і гвалт. І калі падбіраць праўдзівую назву такой «партыі», атрымаецца не лібэральна-дэмакратычная, а хлусьліва-гвалтоўная. Трэба называць рэчы сваімі імёнамі.
— Якую пагрозу нясуць уладам кнігі, прызнаныя экстрэмісцкімі? Якая самая крамольная?
— Кнігі, якія навучаюць крытычна ставіцца да рэчаіснасьці, да сябе і да саміх гэтых кніг. Асабліва тыя, што мацуюць нацыянальную сьвядомасьць і даюць аб’ектыўныя (з усіх бакоў) гістарычныя факты.
Самую крамольную кнігу, як ні дзіўна, можна набыць у кожнай кнігарні. Гэта Канстытуцыя РБ. Там пішуць, што ўсё дзяржаўнае жыцьцё ў Беларусі адбываецца насуперак законам. Напрыклад, што крыніца ўлады ў нас — народ, што ніхто не вінаваты, пакуль яго віна не даказаная, што мірныя маршы ўлада павінна ахоўваць, а не атакаваць, што ваша жыльлё недатыкальнае, як і вы самі, і што магніцік на вашай лядоўні ці лайк у інстаграме — ніякі не пікет.
— Яшчэ нядаўна людзей з картай паляка сьвядомыя беларусы прызнавалі ледзь ня здраднікамі, а сёньня такіх звальняюць з працы тыя, хто называюць сябе ябацькамі. Погляды сьвядомых і ябацек супалі?
— Раней карта паляка сьведчыла пра выбар нацыянальнай тоеснасьці. Гэта быў мірны час. Сёньня вайна, у якой Беларусь у адзіночку ня выстаіць, яна або стане часткай Расеі, пра што мараць ябацькі, або захавае сябе ў кааліцыі з цывілізаваным сьветам. Таму сёньня карта паляка — выбар геапалітычны, ваенны — у якіх акопах сядзець.
Падобнае было ў часы Напалеона, калі этнічныя літвіны і беларусы называлі сябе палякамі, бо належалі да палітычнае нацыі — Рэчы Паспалітай. Вернецца мір, і можна будзе падумаць пра карту беларуса.
— Многія беларусы зьехалі за мяжу і ўжо зразумелі, што ня вернуцца. Хто тады будзе адраджаць Беларусь?
— У гісторыі падобныя масавыя ўцёкі адбываліся дзясятак разоў, пачынаючы ад першых, у 1794 годзе. І кожную новую хвалю на бацькаўшчыне пасьля падымалі новыя людзі. Ясна, не без уплыву эміграцыі. Але заўсёды спрацоўвала сама краіна, яе антрапасфэра, калектыўнае несьвядомае, гены, прырода... Беларускі клён шуміць ня так, як саратаўскі, і салавей сьпявае ня так, як курскі, і вуха, якое гэта слухае, чуе ня так, як маскоўскае.
Сытуацыя выглядае фатальнай для тых, хто ня можа вярнуцца. Для самой Беларусі яна хутчэй пэрыядычная. Што ня значыць, вядома, што эмігранты не павінны адраджэньне ўсімі сіламі набліжаць.
— Міністар абароны Хрэнін сказаў, што Захад хоча «патапіць у крыві славянскае брацтва». Як гэта разумець?
— Як тое, што кракадзілы зьбіраюцца ў вырай... Што такое гэты Захад? Напэўна, маецца на ўвазе ўвесь цывілізаваны сьвет, дэмакратычныя краіны, якія дапамагаюць Украіне адбіцца ад расейскай агрэсіі. А што такое славянства? Гэта група славянскіх моваў, і толькі. І якім чынам славянскія мовы чэхаў ці палякаў ці харватаў «хочуць» «патапіць славянскае брацтва ў крыві» — нават не загадка, а поўная бязглузьдзіца ў вуснах неадукаванага і безадказнага чыноўніка. Прасьцей уявіць сабе беларускіх кракадзілаў, што зьбіраюцца ў чароды і лятуць у цёплыя краі.
Думкі, выказаныя ў аўтарскіх рубрыках, перадаюць погляды аўтараў і не адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
❓Задайце ваша пытаньне.Telegram: @SvabodaBelarus; Signal: +37068643669
