Лінкі ўнівэрсальнага доступу

ЗША, Японія і краіны ЭЗ заклікалі да рэформы Рады Бясьпекі ААН


Міністар замежных спраў Расеі Сяргей Лаўроў на пасяджэньні Рады Бясьпекі ААН, Нью-Ёрк, 24 красавіка 2023 году.
Міністар замежных спраў Расеі Сяргей Лаўроў на пасяджэньні Рады Бясьпекі ААН, Нью-Ёрк, 24 красавіка 2023 году.

Прадстаўнікі ЗША, Вялікай Брытаніі, Японіі і некалькіх краін Эўразьвязу заклікалі да рэформы Рады Бясьпекі ААН. Гэта адбылося ў панядзелак на пасяджэньні Рады Бясьпекі ў Нью-Ёрку. У якасьці старшыні выступаў міністар замежных спраў Расеі Сяргей Лаўроў.

Адкрываючы пасяджэньне, Лаўроў заявіў, што сьвет, як і ў гады халоднай вайны, падыходзіць да небясьпечнай рысы. Міністар у сваёй прамове адзначыў, што ў ААН занадта шмат прадстаўнікоў краін Захаду і занадта мала прадстаўнікоў іншых рэгіёнаў. Гэта, на думку Лаўрова, падрывае прынцып шматбаковасьці міжнародных адносін.

Лаўроў усклаў адказнасьць за расейскі напад на Ўкраіну на ЗША і іх саюзьнікаў. Кіраўнік МЗС Расеі чарговы раз заявіў, што мэта расейскіх войскаў — «абараніць людзей ад зьнішчэньня кіеўскім рэжымам, ліквідаваць пагрозы бясьпецы з боку NATO».

Лаўроў нагадаў, што расейскія журналісты, якія павінны былі ляцець на пасяджэньне Рады Бясьпекі ААН, так і не змаглі гэтага зрабіць. Па словах міністра, пасольства ЗША паведаміла пра гатоўнасьць выдаць візы прадстаўнікам СМІ ўжо пасьля таго, як самалёт з дэлегацыяй падняўся ў паветра.

Прадстаўнік ЗША ў Радзе Бясьпекі Лінда Томас-Грынфілд заявіла, што Расея, якая ў гэтым месяцы старшынюе ў ААН, груба парушае прынцыпы статуту арганізацыі, пачаўшы захопніцкую вайну, тармозячы збожжавую ўгоду і выйшаўшы з дамовы аб СНУ.

Томас-Грынфілд згадала пра арыштаваных у Расеі амэрыканскіх грамадзян — асуджанага па справе аб шпіянажы Пола Ўілана і журналіста Эвана Гершковіча. Дыплямат заклікала да іх неадкладнага вызваленьня.

Прадстаўнік ЗША лічыць, што ААН аказалася ва ўмовах крызісу даверу. «Агрэсія і захоп тэрыторый недапушчальныя з пункту гледжаньня міжнароднага права», — сказала яна.

Томас-Грынфілд заклікала да рэформаў ААН. Зь ёю пагадзіліся прадстаўнікі Вялікай Брытаніі і Францыі.

«Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну прынесла вялізныя пакуты ўкраінцам і стала катастрофай для самой Расеі. Расейскае пакаленьне страціла будучыню, а ўрад нават не тлумачыць навошта», — сказала прадстаўніца Вялікай Брытаніі Барбара Вудворд.

Прадстаўнік Францыі Нікаля дэ Рыўер нагадаў, што Расея і раней парушала вяршэнства міжнароднага права. Ён прывёў у прыклад уварваньне расейскіх войскаў у Грузію ў 2008 годзе, падтрымку сэпаратыстаў у Данбасе пачынаючы з 2014 году і парушэньне збройнага эмбарга з Іранам.

Рыўер згадаў, што Францыя і Мэксыка выступілі з ініцыятывай, якая рэкамэндуе пастаянным членам Рады Бясьпекі ўстрымлівацца ад прымяненьня права вэта ў выпадках, калі гаворка ідзе аб масавых зьверствах, і заклікаў іншыя краіны далучацца да яе.

Прадстаўнік Японіі Ісікане Кіміхіра таксама абвінаваціў Расею ў тым, што прымяненьнем права вэта яна паралізуе рашэньні Рады Бясьпекі, і выступіў за рэформу.

Кіраўнік дэлегацыі ЭЗ пры ААН Олаф Скуг заявіў: «Расея спрабуе прадставіць сябе абаронцам Статуту ААН і мультылатэралізму. Нішто ня можа быць далей ад ісьціны. Гэта цынічна».

Прадстаўнік Кітаю Чжан Цзюнь не ўхваліў курс на рэформу Рады Бясьпекі. На яго думку, неабходна не рэфармаваць статут, а «пачаць зь сябе». «Мы супраць таго, каб некаторыя краіны навязвалі сваю волю міжнароднай супольнасьці», — сказаў ён, не ўдакладніўшы, якія краіны мае на ўвазе. Ён таксама заклікаў ЗША і іншыя краіны адмовіцца ад аднабаковых санкцыяў, назваўшы іх незаконнымі.

Расея выконвае фармальную ролю краіны-старшыні Рады Бясьпекі ААН у красавіку. 15 краін — членаў Рады Бясьпекі — старшынююць у ёй па чарзе, кожная адзін месяц. Іх ратацыя ажыцьцяўляецца ў алфавітным парадку. Апошні раз Расея была ў ролі старшыні Рады Бясьпекі ў лютым 2022 году, калі адбыўся яе напад на Ўкраіну.

Вайна Расеі супраць Украіны

  • А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
  • Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
  • 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
  • З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
  • Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
  • 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
  • У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
  • 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
  • У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
  • Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
  • 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
  • 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
  • 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
  • З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
  • У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
  • 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
  • Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава
XS
SM
MD
LG