У гэтых беларускіх словах і формах часта памыляюцца, бо блытае расейская мова. Праверым сябе: ці паддаемся чужамоўнаму ціску? І заадно падвучымся.
Так, плыўчыСЕ. Напрыклад, Аляксандры Герасімені. Нагадаем: -хе ў канцы слова НЕ БЫ-ВА-Е! (акрамя „хе-хé“). У песьні Лявон купіў чаравічкі ЛявоніСЕ. Падобна: Вольга — (каму?) ВольЗЕ, Аленка — (каму?) АленЦЫ.
Не! Запомнім: -хе ў канцы слова НЕ БЫ-ВА-Е! (акрамя „хе-хé“). Толькі плыўчыСЕ. Напрыклад, Аляксандры Герасімені. У песьні Лявон купіў чаравічкі ЛявоніСЕ. Падобна: Вольга — (каму?) ВольЗЕ, Аленка — (каму?) АленЦЫ.
Не! Па-беларуску пЛЫвец, пЛЫўчыха. Таму ПЛЫЎЧЫСЕ. Напрыклад, Аляксандры Герасімені. І нагадаем: -хе ў канцы слова НЕ БЫ-ВА-Е! (акрамя „хе-хé“). У песьні Лявон купіў чаравічкі ЛявоніСЕ. Падобна: Вольга — (каму?) ВольЗЕ, Аленка — (каму?) АленЦЫ.
Не. НАЙздаравейшы. Самы здаровы хлеб сярод усіх, што і паказвае прыстаўка най-. Можна сказаць і „здаравейшы за ўсё“, але не „здаравей“! У беларускай мове ступені параўнаньня прыметнікаў (які хлеб? здаравейшы) адрозьніваюцца ад ступеняў прыслоўяў (як харчавацца? здаравей).
Не. НАЙздаравейшы. Самы здаровы хлеб сярод усіх, што і паказвае прыстаўка най-. Яна абавязковая, бо проста „здаравейшы“ — ня самы здаровы, а толькі ў параўнаньні зь нейкім іншым хлебам: „здаравейшы за пшанічны“. (Чаму менавіта жытні — бо так традыцыйна лічыцца ў нашым рэгіёне.)
Так, НАЙздаравейшы. Самы здаровы хлеб сярод усіх, што і паказвае прыстаўка най-. У беларускай мове яна тут абавязковая. (А чаму менавіта жытні — бо так традыцыйна лічыцца ў нашым рэгіёне.)
Не, на жывым дрэве разьбой не займаюцца. Разьба па дрэве. Тут па-беларуску пасьля „па“ ідзе месны склон: па чым? — па СкарынаўскІМ праспэкцЕ, па варожЫХ сьлядАХ.
Так. Тут па-беларуску пасьля „па“ ідзе месны склон: па чым? — па дрэвЕ, па СкарынаўскІМ праспэкцЕ, па варожЫХ сьлядАХ.
Не! Тут па-беларуску пасьля „па“ ідзе месны склон: па чым? — па дрэвЕ, па СкарынаўскІМ праспэкцЕ, па варожЫХ сьлядАХ.
Не. „Куды ідзяцé?“ — Як куды? У бібліятэку! І правільна ставім націск. „Ты ідзéш і глядзíш“ — націск на апошні склад, а значыць, „вы ідзяцé і гледзіцé“.
Так. „Куды ідзяцé?“ — Як куды? У бібліятэку! І правільна ставім націск. „Ты ідзéш і глядзíш“ — націск на апошні склад, а значыць, „вы ідзяцé і гледзіцé“.
Не. „Куды ідзяцé?“ — Як куды? У бібліятэку! І правільна ставім націск. „Ты ідзéш і глядзíш“ — націск на апошні склад, а значыць, „вы ідзяцé і гледзіцé“.
Не, паўтара рублЯ. Гэта ж ня цэлы лік, а дроб: тое самае, што „адна цэлая пяць дзясятых (чаго?) — рубля“.
Не, тут мужчынскі род: паўтара рубля. Тое самае, што „адна цэлая пяць дзясятых (чаго?) — рубля“. Але: паўтары грыўні — жаночы род.
Так, паўтара рубля. Гэта ж дроб: тое самае, што „адна цэлая пяць дзясятых (чаго?) — рубля“.
Не. Два хітрЫЯ шпіёнЫ. Па-беларуску колькасьць 2, 3, 4 абазначаецца множным лікам назоўнікаў і прыметнікаў: тры ці чатыры хітрЫЯ шпіёнЫ (а мо і больш: вакол поўна шпіёнаў, як вядома). А вечна актуальная песьня „Мы два польскіх шпіёны — Болек і Лёлек“ з „Народнага альбому“, на жаль, мае граматычную памылку.
Так. Два хітрЫЯ шпіёнЫ. Па-беларуску колькасьць 2, 3, 4 абазначаецца множным лікам назоўнікаў і прыметнікаў: тры ці чатыры хітрЫЯ шпіёнЫ (а мо і больш: вакол поўна шпіёнаў, як вядома). А вечна актуальная песьня „Мы два польскіх шпіёны — Болек і Лёлек“ з „Народнага альбому“, на жаль, мае граматычную памылку.
Не. Два хітрЫЯ шпіёнЫ. Па-беларуску колькасьць 2, 3, 4 абазначаецца множным лікам назоўнікаў і прыметнікаў: тры ці чатыры хітрЫЯ шпіёнЫ (а мо і больш: вакол поўна шпіёнаў, як вядома). А вечна актуальная песьня „Мы два польскіх шпіёны — Болек і Лёлек“ з „Народнага альбому“, на жаль, мае граматычную памылку.
Так. Па-беларуску адлегласьць перадае прыназоўнік „за“: аэрапорт за 25 км ад гораду.
Не! ЗА два крокі. Па-беларуску адлегласьць перадае прыназоўнік „за“: аэрапорт за 25 км ад гораду.
Не, „за два крокі“. Па-беларуску адлегласьць перадае прыназоўнік „за“: аэрапорт за 25 км ад гораду.
Не. Але мапэд ня мой, а ейны. У беларускай мове — поўны камплект прыналежных займеньнікаў: я — мой, ты — твой, ён — ягоны, яна — ейны, мы — наш, вы — ваш, яны — іхны.
Не. Але мапэд ня мой, а ейны. У беларускай мове — поўны камплект прыналежных займеньнікаў: я — мой, ты — твой, ён — ягоны, яна — ейны, мы — наш, вы — ваш, яны — іхны.
Так. Мапэд ня мой, а ейны! У беларускай мове — поўны камплект прыналежных займеньнікаў: я — мой, ты — твой, ён — ягоны, яна — ейны, мы — наш, вы — ваш, яны — іхны.
Не, тут цяплейшае слова: мамка — мамчын. У прыналежных прыметніках чаргуюцца к/ч, х/ш, г/ж: Аленка — (чый?) АленЧын, Лявоніха — ЛявоніШын, Вольга — ВольЖын.
Так, мамчын. У прыналежных прыметніках чаргуюцца к/ч, х/ш, г/ж: Аленка — (чый?) АленЧын, Лявоніха — ЛявоніШын, Вольга — ВольЖын.
Не! Мамчын. У прыналежных прыметніках чаргуюцца к/ч, х/ш, г/ж: Аленка — (чый?) АленЧын, Лявоніха — ЛявоніШын, Вольга — ВольЖын.
Не-е. Беларускае слова „папка“ азначае кашу, размочаны хлеб. Толькі „татАВа дачушка“. Прыналежныя прыметнікі ад імёнаў і асабовых назваў мужчынскага роду — на -аў/-еў/-ава/-ева: Янка — ЯнкАВа кніга, хлопчык Жэня — ЖэнЕЎ самакат.
Не! Толькі „татАВа дачушка“. Прыналежныя прыметнікі ад імёнаў і асабовых назваў мужчынскага роду — на -аў/-еў/-ава/-ева: Янка — ЯнкАВа кніга, хлопчык Жэня — ЖэнЕЎ самакат.
Так, татАВа дачушка. Прыналежныя прыметнікі ад імёнаў і асабовых назваў мужчынскага роду — на -аў/-еў/-ава/-ева: ЯнкАВа кніга, хлопчык Жэня — ЖэнЕЎ самакат.