Гэтыя пытаньні на канале Свабода Premium абмяркоўваюць палітычныя аглядальнікі Радыё Свабода Юры Дракахруст, Валер Карбалевіч і Віталь Цыганкоў.
Карбалевіч
- Першы мэсыдж у інтэрвію Лукашэнкі японскаму тэлеканалу — Беларусь не ваюе ва Ўкраіне.
- Другі — Украіна нібыта сама дэманструе агрэсіўнасьць адносна Беларусі. І гэта — індульгенцыя на магчымы ўдзел Беларусі ў гэтым канфлікце.
- Трэці мэсыдж — Захад спрабуе ўцягнуць Беларусь у гэты канфлікт. Але, крый Божа, не Расея.
- І традыцыйнае для Лукашэнкі пасланьне — мы за мір, мы за перамовы.
- І, паводле Лукашэнкі, Украіна альбо прымае расейскі праект міру, альбо капітулюе.
- Лукашэнка склаў усе яйкі ў адзін кошык. Уся яго стратэгія будуецца на тым, што Расея пераможа ў гэтай вайне. І Беларусь атрымае ўсе дывідэнды пераможцы.
- Масква ня цалкам задаволеная паводзінамі Лукашэнкі. Для Масквы ідэальны варыянт — гэта паўтарэньне «міратворчай» апэрацыі ў Казахстане, калі ўсе чальцы АДКБ, хай і сымбалічна, увялі ў Казахстан свае падразьдзяленьні.
- Тое, што з усіх чальцоў арганізацыі падтрымала толькі Беларусь, дый то толькі тым, што дазволіла скарыстаць сваю тэрыторыю, — гэта не зусім тое, чаго хацела Масква. Яны хацелі б запэцкаць у гэтай вайне і Лукашэнку, і Беларусь, і беларусаў.
- Калі цяпер ідзе размова пра прыцягненьне «добраахвотнікаў» з Блізкага Ўсходу, значыць, не хапае чалавечага рэсурсу для вайны. І для Масквы, зразумела, было б лепш, каб у вайне ўдзельнічалі беларусы, чым арабскія «добраахвотнікі». Так што пэўны ціск на Лукашэнку ёсьць.
- Украінскае кіраўніцтва ўстрымліваецца ад крокаў, якія маглі б справакаваць удзел беларускіх войскаў у вайне. У Расеі, як вядома, грамадзтва падтрымлівае гэтую вайну. І калі нават уявіць сабе, што Пуцін сыходзіць са сваёй пасады, на думку Кіева, гэта можа і не памяняць стратэгію Расеі адносна Ўкраіны.
- Ва Ўкраіне ўпэўненыя, што большасьць беларускага грамадзтва не падтрымлівае Лукашэнку. І там думаюць пра стасункі з постлукашэнкаўскай Беларусьсю. Таму і рознае стаўленьне да Расеі і Беларусі, да будучых адносінаў зь імі ў будучыні.
Цыганкоў
- Масква ўзяла Лукашэнку за яйцы і паклала іх у свой кошык. Калі зь беларускай зямлі адбываецца агрэсія супраць Украіны, яму дазволеная роля «добрага паліцэйскага». Крэмль — «кепскі», а Лукашэнка падае тую ж пазыцыю, толькі больш лагодна.
- Што тычыцца яго адказнасьці ў сьвеце, калі Расея атрымае паразу, калі не ваенную, то палітычную. Лукашэнка з улікам гэтага варыянту падсьцілае сябе саломку, маўляў, Беларусь жа не ваявала. Потым ён будзе расказваць, як Крэмль ціснуў на яго, а ён усё ж вытрымаў.
- А не дазволіць расейцам нападаць на Ўкраіну зь беларускай тэрыторыі ён ніяк ня мог. І ён адпаўзае ад гэтай магчымай будучай адказнасьці. Мяркую, што ён трымае розныя варыянты ў галаве.
- Нядаўна аднавіўся расейскі шавіністычны тэлеграм-канал «Бульба престолов». Зараз ён дадаў у назву літару Z — сымбаль расейскага нападу на Ўкраіну. І там працягваюцца думкі пра тое, што Лукашэнка недастаткова ляяльны Расеі, што ён выкручваецца, і што ўступленьне Беларусі ў вайну зрабіла б немагчымымі ўсе хістаньні Лукашэнкі ў бок шматвэктарнасьці.
- Рэакцыя і Арастовіча, і Падаляка паказвае мудрасьць гэтых прадстаўнікоў украінскага кіраўніцтва. У першыя дні вайны рабіліся больш эмацыйныя заявы ўкраінскіх блогераў і аглядальнікаў пра беларусаў. Чым далей, тым больш адэкватнасьці мы бачым.
- Першая прычына — прагматычная, каб не падштурхнуць Лукашэнку да прамога ўдзелу ў вайне. Гэтаму адпавядае і інфармацыйная палітыка. Мы бачым, колькі зьяўляецца паведамленьняў пра тое, што беларускае войска ня хоча ваяваць.
- І ёсьць сацыялягічныя зьвесткі пра тое, што беларускае грамадзтва не падтрымлівае ўдзел краіны ў вайне. За гэта — толькі 3%.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
