Беларускае аб’яднаньне рабочых абвясьціла агульнанацыянальны страйк ад 1 лістапада. Якімі былі вынікі і наступствы агульнанацыянальнага страйку, абвешчанага роўна год таму Сьвятланай Ціханоўскай? Як тады прымалася рашэньне аб страйку? За што адказвае лідэр? Якія перадумовы сёлетняга страйку, прызначанага на 1 лістапада?
Гэтыя пытаньні Юрыя Дракахруста абмяркоўваюць на канале Свабода Premium дарадца Сьвятланы Ціханоўскай па палітычных пытаньнях Аляксандар Дабравольскі і палітычны аглядальнік Свабоды Валер Карбалевіч.
Карбалевіч
- Леташні заклік Ціханоўскай да агульнанацыянальнага страйку прагучаў на трэндзе спаду масавых пратэстаў.
- Калі б гэты заклік прагучаў недзе ў сярэдзіне жніўня, магчыма, што плён быў бы большым.
- Тады пратэст быў на пад’ёме, а ўлада — разгубленая.
- Заклік Ціханоўскай выклікаў пэўны ўсплёск на кароткі тэрмін, але ў той момант ён ня мог кардынальна паўплываць на разьвіцьцё палітычнай сытуацыі ў краіне.
- Некаторыя людзі ў адказ на заклік зь Вільні перакрывала дарогі. Яны за гэта атрымалі немалыя тэрміны.
- Гэта экзістэнцыйнае пытаньне — якія ахвяры можна прыносіць на карысьць вельмі добрай справы?
- Гэта пытаньне ня толькі бягучай беларускай палітыкі, гэта вечная тэма грамадзкага прагрэсу.
- Беларускі крызіс яшчэ не завершаны. Таму рана даваць канчатковы адказ на гэтае пытаньне.
- Эпоха пралетарскіх рэвалюцыяў — гэта эпоха фармаваньня індустрыяльнага грамадзтва.
- А сёньня мы жывём у постіндустрыяльным грамадзтве. Таму рухавікамі сацыяльнага прагрэсу зараз зьяўляюцца зусім іншыя слаі грамадзтва.
- Доля прамысловасьці ў разьвітых грамадзтвах цяпер невялікая, у Беларусі ў тым ліку.
- Асноўным рухавіком леташніх пратэстаў была сярэдняя кляса.
- Рабочыя складалі ня самую вялікую долю гэтага пратэсту.
- Беларуская прамысловасьць — гэта пераважна дзяржаўная прамысловасьць.
- Працоўныя калектывы на гэтых прадпрыемствах вельмі моцна залежаць ад дзяржавы.
- Выжываньне значнай часткі дзяржпрадпрыемстваў у значнай ступені залежыць ад дзяржаўных ільготаў, субсыдыяў, крэдытаваньня.
- І гэты чыньнік стрымлівае работнікаў гэтых прадпрыемстваў ад таго, каб актыўна пратэставаць супраць таго рэжыму, які фактычна іх падтрымлівае.
- Летась былі ня толькі масавыя пратэсты, але і вельмі высокая палітызацыя грамадзтва.
- Зашкальвала колькасьць людзей, якія спажывалі інфармацыю незалежных мэдыя.
- Быў відавочны падʼём і цікавасьць грамадзтва да палітыкі.
- Сёньня нічога з гэтага мы ня бачым. Сёньня мы бачым спад грамадзкай актыўнасьці, пэўную дэпалітызацыю і дэмабілізацыю, плюс вельмі жорсткія рэпрэсіі.
Дабравольскі
- Палітычныя рашэньні часта выбар паміж кепскім і яшчэ горшым.
- Адразу пасьля выбараў летась рабочыя на многіх прадпрыемствах выступілі супраць фальсыфікацыяў.
- Гэта было ўпершыню за шмат гадоў.
- У жніўні мы высьветлілі, што пратэстныя настроі былі моцныя, але страйкі не былі падрыхтаваныя.
- Пасьля пачалася праца з рабочым рухам, з незалежнымі прафсаюзамі паразуменьня не адбылося.
- Мы ўпершыню за шмат гадоў мелі справу з сытуацыяй, калі пераважная частка народу выступіла за перамены.
- Нават цяпер каля 60% насельніцтва выступае за правядзеньне новых выбараў.
- Тады адбываўся спад пратэстаў, але адбывалася і падрыхтоўка да страйку.
- Тады ў дзень пачатку страйку шмат чыноўнікаў, у тым ліку і зь сілавых структураў, напісалі заявы аб звальненьні.
- Некаторыя зь іх цяпер працуюць у ініцыятыве By_Pol.
- Яны казалі нам, што калі б ня заклік Ціханоўскай, магчыма, гэтая ініцыятыва і не ўтварылася б.
- Мы тады няправільна падлічылі балянс, мы, каманда Ціханоўскай, спадзяваліся, што людзі будуць дзейнічаць больш рашуча.
- Мы бярэм на сябе адказнасьць за тое, што мы прапаноўвалі. Але мы ня маем намеру браць на сябе віну за тое, што рабіў Лукашэнка.
- Офіс Сьвятланы Ціханоўскай кантактуе з рознымі рабочымі арганізацыямі.
- У іх ёсьць розныя меркаваньні наконт стратэгіі страйку.
- Яны ўсе рыхтуюцца да гэтага, але толькі адна арганізацыя — Беларускае абʼяднаньне рабочых — лічыць, што страйк магчымы.
- Калі казаць дыпляматычна, то мы падтрымліваем усе патрабаваньні рабочых, аднак даволі крытычна ацэньваем магчымасьці.
- Хочацца пажадаць ім посьпеху, але вялікай надзеі ў мяне асабіста няма.
Што было раней
- Беларускае аб’яднаньне рабочых 25 кастрычніка выступіла з заявай аб пачатку агульнанацыянальнага страйку 1 лістапада.
- У аб’яднаньні паведамілі, што 30 жніўня яны абвясьцілі аб пачатку перадстрайкавага стану на тэрыторыі Беларусі і выставілі патрабаваньні да ўладаў. Цяпер канстатавалі, што выконваць гэтыя патрабаваньні ўлады не зьбіраюцца, і заклікалі рабочых да страйку.
- Іншая ініцыятыва, «Рабочы рух», заявіла, што не падтрымлівае абвяшчэньне агульнанацыянальнага страйку на 1 лістапада.
- Тэкст заявы плятформа абʼяднаньня рабочых апублікавала ў сваім тэлеграм-канале.
- «Заява Сяргея Дылеўскага, зробленая з падачы Натальлі Радзінай, Дзьмітрыя Бандарэнкі і Андрэя Саньнікава (Хартыяʼ97), не была з намі ўзгоднена, і мы ня ўдзельнічалі ў прыняцьці гэтага рашэньня. Больш за тое, мы не былі папярэджаныя пра гэта, як і пра абвяшчэньне "перадстрайкавага стану"», — гаворыцца ў звароце «Рабочага руху».
