Кампанія назіраньня «Праваабаронцы за свабодныя выбары», якую ажыцьцяўляюць Беларускі Хэльсынскі камітэт і Праваабарончы цэнтар «Вясна», прааналізавала пачатак датэрміновага галасаваньня.
«Праваабаронцы за свабодныя выбары» вылучылі 618 назіральнікаў на ўчасткі для галасаваньня, зь якіх 93% акрэдытаваныя ва ўчастковыя выбарчыя камісіі.
Пры гэтым абсалютная іх большасьць (94,5%) ня трапіла ў квоты назіральнікаў, вызначаных Цэнтравыбаркамам 22 ліпеня ў сувязі са «складанай эпідэмічнай сытуацыяй». Іх акрэдытавалі пазьней, чым першых трох (пяць) назіральнікаў і не дапусьцілі да назіраньня.
34 назіральнікі кампаніі «Праваабаронцы за свабодныя выбары» (5,5% ад агульнай колькасьці акрэдытаваных) уключаныя ў графікі назіраньня на пэўны час і толькі 2 — на працягу ўсяго пэрыяду выбараў і падліку галасоў.
Большасьць дапушчаных на ўчасткі назіральнікаў прадстаўлены прадзяржаўнымі грамадзкімі аб’яднаньнямі і былі зарэгістраваныя адразу пасля ўтварэньня камісій 24-25 чэрвеня.
Як падсумоўваюць праваабаронцы, уведзеныя пастановай ЦВК № 115 квоты назіральнікаў на выбарчых участках зрабілі выбарчы працэс цалкам недаступным для незалежнага назіраньня і непразрыстым. Гэта парушэньнеаднаго з асноўных прынцыпаў правядзеньня дэмакратычных выбараў.
Відавочна, пастанова, якая абмежавала колькасьць назіральнікаў, не была скіраваная на прафіляктыку пандэміі, а мела за мэту спыніць незалежнае назіраньне — шмат хто зь сяброў камісій і праўладных назіральнікаў не выконвае рэкамэндацый Міністэрства аховы здароўя.
Прэзыдэнцкія выбары — 2020 у Беларусі. Што важна ведаць
- Шостыя ў гісторыі сувэрэннай Беларусі выбары прэзыдэнта прызначаныя на нядзелю, 9 жніўня 2020 году.
- 65-гадовы Аляксандар Лукашэнка кіруе дзяржавай 25 гадоў. Ніводныя прэзыдэнцкія выбары (2001, 2006, 2010, 2015), апроч першых (1994 год), не прызналі свабоднымі і справядлівымі на міжнародным узроўні.
- Старшыня ЦВК Лідзія Ярмошына адхіліла прапановы праваабаронцаў аб дыстанцыйных прэзыдэнцкіх выбарах у час эпідэміі COVID-19, бо «часу для прыняцьця гэтых захадаў ужо няма». Лукашэнка ня бачыў падставаў пераносіць выбары праз пандэмію.
- ЦВК зарэгістраваў 15 ініцыятыўных груп з 55 заявак.
- Аўтару YouTube-канала «Страна для жизни» Сяргею Ціханоўскаму Цэнтральная выбарчая камісія адмовіла ў рэгістрацыі ініцыятыўнай групы, бо ён адбываў 15 сутак арышту і ня мог асабіста падаць дакумэнты. Тады сваю ініцыятыўную групу ў ЦВК заявіла жонка блогера Сьвятлана Ціханоўская.
- 29 траўня на перадвыбарчым пікеце жонкі затрымалі Ціханоўскага і яшчэ 9 чалавек. Лукашэнка казаў пра акалічнасьці затрыманьня за 4 гадзіны да таго, як яно адбылося.
- 11 чэрвеня ў «Белгазпрамбанку» і шэрагу іншых кампаній прайшлі ператрусы. У Камітэце дзяржкантролю заявілі, што завялі крымінальныя справы аб легалізацыі сродкаў, атрыманых злачынным шляхам, і аб ухіленьні ад сплаты падаткаў у асабліва буйным памеры. Старшыня КДК Іван Тэртэль сьцьвярджаў, што да гэтых спраў мае дачыненьне патэнцыйны кандыдат у прэзыдэнты Віктар Бабарыка. Роўна за 4 гадзіны да заявы Дзяржкантролю Аляксандар Лукашэнка расказаў пра акалічнасьці «справы „Белгазпрамбанку“».
- 18 чэрвеня Віктара Бабарыку і яго сына, кіраўніка ініцыятыўнай групы Эдуарда Бабарыку затрымалі.
- 14 ліпеня ЦВК зарэгістраваў кандыдатамі ў прэзыдэнты Аляксандра Лукашэнку, Сьвятлану Ціханоўскую, Ганну Канапацкую, Андрэя Дзьмітрыева і Сяргея Чэрачня. Не зарэгістравалі Віктара Бабарыку і Валера Цапкалу.
- Ад пачатку выбарчай кампаніі праваабаронцы налічылі больш за 1300 затрыманых: удзельнікі «ланцугоў салідарнасьці», сябры ініцыятыўных груп, актывісты, палітыкі, блогеры, журналісты і проста мінакі на вуліцы. Сотні чалавек пакаралі адміністрацыйнымі арыштамі і аштрафавалі.
