Вучымся з паўслова вызначаць, адкуль родам наш суразмоўца. Чарговы тэст на веданьне багатых і разнастайных беларускіх гаворак, іх вымаўленьня, словаў і выразаў. Тэст няпросты, але павучальны і пазнавальны.
Не, гэта ня тое, што расейскае «настоящий». Азначае «А даволі шмат!»
Не, выраз азначае «А даволі шмат!», яго ведаюць на ўсім Паўночным Захадзе.
Не, выраз азначае «А даволі шмат!», яго ведаюць на ўсім Паўночным Захадзе.
Так! Слова ведаюць на ўсім Паўночным Захадзе. Цікавы прыклад запазычаньня з расейскай, якое зьмяніла значэньне.
Не! Збольшага прыбраць. «Нада ў хаці троху абхахуліць», — скажа гаспадыня ў вёсцы Валынцы Верхнядзьвінскага раёну.
Так. Збольшага. «Нада ў хаці троху абхахуліць», — скажа гаспадыня ў вёсцы Валынцы Верхнядзьвінскага раёну.
Не! Збольшага прыбраць. «Нада ў хаці троху абхахуліць», — скажа гаспадыня ў вёсцы Валынцы Верхнядзьвінскага раёну.
Не! Збольшага прыбраць. «Нада ў хаці троху абхахуліць», — скажа гаспадыня ў вёсцы Валынцы Верхнядзьвінскага раёну.
Не. Німаладý — на Случчыне, ля Салігорску скажуць пра штосьці незвычайнае ці недарэчнае: Хлопец нiмаладý якi харошы, а яна брыдка.
Не. Німаладý — на Случчыне, ля Салігорску скажуць пра штосьці незвычайнае ці недарэчнае: Хлопец нiмаладý якi харошы, а яна брыдка.
Не, гэта не пра маладосьць. Німаладý — на Случчыне, ля Салігорску скажуць пра штосьці незвычайнае ці недарэчнае: Грыбоў німаладý колькі!
Так. На Случчыне, ля Салігорску скажуць: Грыбоў німаладý колькі! Хлопец нiмаладý якi харошы, а яна брыдка. На Гомельшчыне іншы націск: нямалáд(у).
Не. Мэрам азначае ‘быццам’. Быццам прыбітая да лаўкі.
Не. Мэрам азначае ‘быццам’. Быццам прыбітая да лаўкі.
Не-е. Па-першае, у эпоху ВКЛ Капыль меў войта, а ня мэра. Па-другое, мэрам азначае ‘быццам’.
Так! Быццам прыбітая да лаўкі (цытата з апавяданьня Гартнага «Штрэйкбрэхер»).
Не! Гэта мурашка, назва ад слова «расьперазацца». У слоўніку Івана Насовіча (1870) «расперязъ — самая мелкая мурашка, больно кусающаяся и заставляющая распоясываться и обыскиваться».
Так! Ад слова «расьперазацца». У слоўніку Івана Насовіча (1870) «расперязъ — самая мелкая мурашка, больно кусающаяся и заставляющая распоясываться и обыскиваться».
Не! Хоць назва ад слова «расьперазацца», але гэта мурашка. У слоўніку Івана Насовіча (1870) «расперязъ — самая мелкая мурашка, больно кусающаяся и заставляющая распоясываться и обыскиваться».
Не! Гэта мурашка, назва ад слова «расьперазацца». У слоўніку Івана Насовіча (1870) «расперязъ — самая мелкая мурашка, больно кусающаяся и заставляющая распоясываться и обыскиваться».
Не. Але корань wasser невыпадковы: гэта планка з бурбалкай у вадкасьці, каб мераць гарызанталь.
Так! Корань wasser невыпадковы. Варыянт вісарвага. «Такое палена і шкельцы і вочка: як муруе дом, кладзе на сьцяну» (в. Грыкені Віленскага р-ну). У літаратурнай мове ґрунтваґа, ватэрпас.
Не! Але корань wasser невыпадковы: гэта планка з бурбалкай у вадкасьці, каб мераць гарызанталь.
Не. Тут корань wasser, ён невыпадковы: гэта планка з бурбалкай у вадкасьці, каб мераць гарызанталь.
Не. Пад Горадняй. Дуга гаворак, дзе кажуць цьвёрда — мыўсо/мыўса, цягнецца на паўднёвым захадзе ад Горадні да Мазыра.
Не. Пад Горадняй. Дуга гаворак, дзе кажуць цьвёрда — мыўсо/мыўса, цягнецца на паўднёвым захадзе ад Горадні да Мазыра.
Так. Утапіўсо, мыўсо. Дуга гаворак, дзе кажуць цьвёрда — мыўсо/мыўса, цягнецца ад Горадні да Мазыра.
Не, там кажуць мацней. Папраўдзе пад Горадняй. Дуга гаворак, дзе кажуць цьвёрда — мыўсо/мыўса, цягнецца на паўднёвым захадзе ад Горадні да Мазыра.
Не! Гэта тыповы паўднёвы захад — слонімскія ці наваградзкія зайцэ́, катэ́ і пяўнé.
Так! А таксама наваградзкія — зайцэ́, катэ́ і пяўнé.
Не! Чырвонабеларуская толькі парода кароў. А зайцэ́, катэ́ і пяўнé — тыповы паўднёвы захад Беларусі, яны слонімскія ці наваградзкія.
Не! Гэта тыповы паўднёвы захад — слонімскія ці наваградзкія зайцэ́, катэ́ і пяўнé.
Не. Там кажуць «з маладою». А пад Віцебскам і Воршай — «з маладэй». (наваградзкія гракі — бо нямала чарнявых).
Так. «З маладэй дзеўкай» скажуць пад Віцебскам і Воршай.
Не. На Заходнім Палесьсі скажуць «з молодою». А пад Віцебскам і Воршай — «з маладэй».
Не. На Ўсходнім Палесьсі скажуць «з маладою» . А пад Віцебскам і Воршай — «з маладэй».
Не. Тут маецца на ўвазе не пэрсанаж, а ляжачы будаўнічы матэрыял. Упіцца як бэля.
Так, бэлька тут не будаўнічая апора, а ляжачы будаўнічы матэрыял.
Не. Тут маецца на ўвазе не пэрсона, а ляжачы будаўнічы матэрыял. Упіцца як бэля.
Не, бэлька тут не будаўнічая апора, а ляжачы будаўнічы матэрыял. Упіцца як бэля.
Наадварот, вельмі шанцуе. Выраз — сьлед архаічных вераньняў нашых продкаў у містычную моц ваўка. Антонім — «Заяц дарогу перабег», калі вельмі не шанцуе каму-небудзь.
Не! Хоць выраз — сьлед архаічных вераньняў нашых продкаў у містычную моц ваўка, але ён азначае «вельмі шанцуе». Антонім — «Заяц дарогу перабег», калі вельмі не шанцуе каму-небудзь.
Так! Выраз — сьлед архаічных вераньняў нашых продкаў у містычную моц ваўка. Антонім — «Заяц дарогу перабег», калі вельмі не шанцуе каму-небудзь.
Наадварот, вельмі шанцуе. Выраз — сьлед архаічных вераньняў нашых продкаў у містычную моц ваўка. Антонім — «Заяц дарогу перабег», калі вельмі не шанцуе каму-небудзь.
Так! Гэта пра маргінала, які раптам разбагацеў ці павысіў сацыяльны статус — з гразі ў князі. Абольцы — некалі значнае паселішча Аршаншчыны, назва балцкага паходжаньня.
Не, гэта не зусім пра транты, а пра маргінала, які раптам разбагацеў ці павысіў сацыяльны статус — з гразі ў князі.
Не, гэта не зусім пра транты, а пра маргінала, які раптам разбагацеў ці павысіў сацыяльны статус — з гразі ў князі.
Не. Гэта пра маргінала, які раптам разбагацеў ці павысіў сацыяльны статус — з гразі ў князі. Абольцы — некалі значнае паселішча Аршаншчыны, назва ад балцкага слова «яблык», а не ад грэцкага обала.
Так. Сабака хорт (рас. «борзая») — мэтафара «арыстакратычнасьці», а выжал (ганчак) — «народнасьці».
Не. Сабака хорт (рас. «борзая») — мэтафара «арыстакратычнасьці», а выжал (ганчак) — «народнасьці». Выраз адпавядае рас. «От ворон отстал, а к павам не пристал».
Не. Сабака хорт (рас. «борзая») — мэтафара «арыстакратычнасьці», а выжал (ганчак) — «народнасьці». Выраз адпавядае рас. «От ворон отстал, а к павам не пристал».
Не. Гэта не пра «выжал педаль». Сабака хорт (рас. «борзая») — мэтафара «арыстакратычнасьці», а выжал (ганчак) — «народнасьці». Выраз адпавядае рас. «От ворон отстал, а к павам не пристал».
Так! Гэта перароблены беларусамі польскі выраз choroba świętego Walentego са значэньнем ‘падучка’ ці ‘белая гарачка’.
Не! Хоць з Валянцінам выраз зьвязаны (па-польску choroba świętego Walentego — ‘падучка’ ці ‘белая гарачка’), але па-беларуску ён набыў значэньне ‘моцныя дрыжыкі ад страху ці холаду’.
Не! Гэта перароблены польскі выраз choroba świętego Walentego са значэньнем ‘падучка’ ці ‘белая гарачка’, у беларускай мове ‘моцныя дрыжыкі ад страху ці холаду’.
Не! Хоць гэта перароблены польскі выраз choroba świętego Walentego са значэньнем ‘падучка’ ці ‘белая гарачка’, але ў беларускай мове ён азначае ‘моцныя дрыжыкі ад страху ці холаду’.
Не. Хоць некаторыя зьвязваюць слова «коўб» з каўбасой, але коўб або коўп на Гомельшчыне — страўнік у жывёлы і птушак.
Не. Хоць нашыя адраджэнцы падшуквалі свае словы нават на месца міжнародных тэрмінаў, але куб не мянялі. Коўб або коўп на Гомельшчыне — страўнік у жывёлы і птушак.
Жанр сьмешных відэа «coub» ведаюць і ў Хвойніках, але ўсё ж коўб на Гомельшчыне — найперш сьвіны страўнік.
Так. Коўб або коўп на Гомельшчыне — і страўнік у жывёлы і птушак, і вузел валасоў на патыліцы.
Не! Гэта ўсяго толькі голы венік, у Быхаве ён драч.
Не-е, пра чалавека так можа толькі мэтафарычна сказаць. Дзяркач — голы венік на большасьці тэрыторыі беларускае мовы, а на Магілёўшчыне ён драч.
Не-е, пра чалавека так можа толькі мэтафарычна сказаць. Дзяркач — голы венік на большасьці тэрыторыі беларускае мовы, а на Магілёўшчыне ён драч.
Так, гэта голы венік, на большасьці тэрыторыі беларускае мовы ён дзяркач, а на Магілёўшчыне драч.
Не-е. Гэта печаная бабка з бульбы і грэцкай мукі. Слова ёсьць і ў іншых рэгіёнах, таксама абазначае печаную ці густую страву. Пра беларускае слова ґуґель і яго сувязь з словам google тут.
Не-е. Гэта печаная бабка з бульбы і грэцкай мукі. Слова ёсьць і ў іншых рэгіёнах, таксама абазначае печаную ці густую страву. Але беларускае слова ґуґель зьвязанае з назвай надзейнага міжнароднага пошукавіка google.
Так! Слова ёсьць і ў іншых рэгіёнах, таксама абазначае печаную ці густую страву. Пра беларускае слова ґуґель і яго сувязь з словам google тут.
Не-е. Гэта печаная бабка з бульбы і грэцкай мукі. Слова ёсьць і ў іншых рэгіёнах, таксама абазначае печаную ці густую страву. Пра беларускае слова ґуґель і яго сувязь з словам google тут.
Не, чэкер на Ганцаўшчыне — ‘куча малых дзяцей’. «Як вы паедзеце з гэтаю чэкер’ю?» — спытаюць там.
Так! «Як вы паедзеце з гэтаю чэкер’ю?» — спытаюць на Ганцаўшчыне.
Не, незалежная газэта «Ганцавіцкі час» выходзіць па-беларуску і па-расейску, не на дыялекце. А чэкер на Ганцаўшчыне — ‘куча малых дзяцей’. «Як вы паедзеце з гэтаю чэкер’ю?» — спытаюць там.
Не, чэкер на Ганцаўшчыне — ‘куча малых дзяцей’. «Як вы паедзеце з гэтаю чэкер’ю?» — спытаюць там.
Так. «Ты мне гэткую пахаблюху пры дзецях не гавары», — запісаў Рыгор Барадулін словы вушацкіх людзей.
Не зусім. Гэта непрыстойная показка: «Ты мне гэткую пахаблюху пры дзецях не гавары», — запісаў Рыгор Барадулін словы вушацкіх людзей.
Не, тут крыюць іншым. Гэта непрыстойная показка: «Ты мне гэткую пахаблюху пры дзецях не гавары», — запісаў Рыгор Барадулін словы вушацкіх людзей.
Не зусім. Гэта непрыстойная показка: «Ты мне гэткую пахаблюху пры дзецях не гавары», — запісаў Рыгор Барадулін словы вушацкіх людзей.
Так! Слова (рас. лягушка) ведаюць шмат дзе ва Ўсходняй Беларусі, лічыцца балтызмам з паходжаньня.
Не, курáпа — жаба, слова (рас. лягушка) ведаюць шмат дзе ва Ўсходняй Беларусі, лічыцца балтызмам з паходжаньня.
Не, гэта не традыцыйная кпіна магілёўскіх у адрас бабруйскіх. Курáпа — жаба, слова (рас. лягушка) ведаюць шмат дзе ва Ўсходняй Беларусі, лічыцца балтызмам з паходжаньня.
Не-е, жабы ж ня пішуць, каб было з чым параўнаць. Курáпа — жаба, слова (рас. лягушка) ведаюць шмат дзе ва Ўсходняй Беларусі.
Так! Крокаць (кракавіньне) — небясьпечная балотная дрыгва, рэдкае, вязкае балота, зьверху прыкрытае зыбкай карой.
Не. Крокаць (кракавіньне) — назоўнік. Гэта небясьпечная балотная дрыгва, рэдкае, вязкае балота, зьверху прыкрытае зыбкай карой.
Не. Крокаць (кракавіньне) — небясьпечная балотная дрыгва, рэдкае, вязкае балота, зьверху прыкрытае зыбкай карой.
Не-е, гэта ня крэкінг балотнай руды (іншай ня маем), але з балотам слова зьвязана. Гэта небясьпечная дрыгва, рэдкае, вязкае балота, зьверху прыкрытае зыбкай карой.
Так! "Ручаёчак у лесе вірліва між каменьняў улукаткі ходзіць (Георгі Ліхтаровіч).
Не. З паваротамі слова зьвязана, але гэта не назоўнік, а прыслоўе. Улýкаткі азначае ‘зыгзагам’: "Ручаёчак у лесе вірліва між каменьняў улукаткі ходзіць (Георгі Ліхтаровіч).
Не-е, гэта ня сьвята накшталт дажынак. Улýкаткі азначае ‘зыгзагам’: "Ручаёчак у лесе вірліва між каменьняў улукаткі ходзіць (Георгі Ліхтаровіч).
Не-е. Гэта не пра бокс. Улýкаткі азначае ‘зыгзагам’: "Ручаёчак у лесе вірліва між каменьняў улукаткі ходзіць (Георгі Ліхтаровіч).