У 58-м годзе забралі. Я пісаў… Што я пісаў? Тады ж прыйшоў “культ Сталіна”,
а ў нас тое самае працягваецца. Дык я, значыць, напісаў пісьма. Тыя пісьма
мае перахвацілі, і мяне ў 58-м годзе ў Гродно і асудзілі на 10 гадоў. І
не за Хрушчова (ён жа Сталіна расшарсьціў), а за тое, што дарэмна от ўсю
нашую сям’ю зьнішчылі. “За што?” – я пісаў. Гэта ж у нас “клевета”. Я даслоўна
магу сказаць: “Клевета на КПСС, советское правительство, его внутреннюю
и внешнюю политику и условия жизни трудящихся”. Вось гэта было ў маім прыгавары.
Судзілі мяне ў Гродно. Напісана-то адкрытым судом, але фактычна закрытым
судом судзілі. Я там падымаўся на дыбы, каб яны адваката… Які там адвакат…
Хацеў, каб мне далі дазвол зьвярнуцца ў Міжнародную калегію адвакатаў,
дык што… яны нават слухаць аб гэтым не хацелі. Прыгавар напісалі ды ўсё.
Адправілі ў Дубрлаг – гэта ў Мардовіі, там многа такіх лагерэй. Спачатку
я папаў на 11-ы, рабіў там на распілоўцы леса, дроў. Броўны гэтыя распілоўваць
канешне цяжко, дошкі, вагонку, адвозіць гэта ўсё трэба было. Мы з напарнікам
рабілі. Ён з Навагрудку, каморнік. Некаторы час мы з ім былі на сёмы-першы,
а потым з сёмага-першага зноў раскідалі – я папаў на трэці…
Мы там бударажылі. Там у асноўным, працэнтаў на 80 была моладзь, студэнты,
у часнасьці, студэнты Маскоўскага ўнівэрсытэту, прычым, многія студэнты
– дзеці даволі вялікіх шышак. Далей прафэсара, дапусьцім, Харкаўскага ўнівэрсытэту
там сядзелі. Бударажылі ўсіх другіх. Дык нас сабралі з усіх лагерэй у адзін
– трэйці, і сабралі на трэйцім нас 700 з лішнім чалавек, у тым ліку, і
мой выкладчык, у каторага я вучыўся завочна ў Баранавіцкім інстытуце, –
выкладчык Ржэўскі. Ён ужо быў завбібліятэкі, і мы там зьбіраліся. Потым
яго на 7 год судзілі. Патом мне далі другую групу – я быў ранен і кантужан,
я адседзеў пяць гадоў і пяць зьнялі. У 62-м годзе вярнуўся.
Алесь Долбік,
в. Уша, Карэліцкі раён, Гарадзенская вобласьць
в. Уша, Карэліцкі раён, Гарадзенская вобласьць
